« Leku komunen hertsadurak | Durduza eta engainua »
Zeozer gaizki doa / Beatriz Chivite / Pamiela, 2022
Tximeleta hilak berpizteko hitzak Maddi Galdos Areta / Argia, 2023-04-23
Bidegurutzea da zenbait bide gurutzatzen diren gune xaloa, baina zein aterabide hartu jakiten ez den une larria ere halaxe izenda daiteke. Bidegurutzeak, beraz, izaten dira hirietan, baina baita geure buru barruetan ere. Horretaz ere mintzo zaigu Beatriz Chivite Ezkietaren (Iruñea, 1991) Zeozer gaizki doa poema-bilduma. Bere ibilbideko bosgarrena den poema-liburu honetan 70 olerki bildu ditu iruindarrak, lurraren abaildura edo munduaren nahasmena iradokitzen duten azpitituluen pean xedatutako hiru ataletan banatzen direnak.
Lehendik ere jorratutako eta poetaren han-hemenkako ibilbide propioari lotutako gai eta espazioei jarraiki, kontraesankor aitortzen zaigun subjektu poetikoa gaur egungo mundu hiritarrean kokatzen da, eta, tartean, bizi dugun garaiak promesten digun balizko hautaketa askearen izaera hertsatzailea du hausnarketa gai: “5m²-ko logelako / koltxoia altxatu eta / yoga estudio bihurtzen da / mahai tolesgarria zabaldu / eta orain bulegoan nago (…) / nire bizitza / murriztu da / non daude / zabaltasuna eta aukerak”. Horrela, irakurleak aurrerabide deritzonaren eta gizatasunaren arteko harremanari eta horrek norbanakoan sortzen duen arrangurari begira dakion akuilu dira poemok.
Izan ere, argi dioskue lehen eta azken olerkiek: zeozer gaizki doa. Ohiz kanpoko zaigu zoriona, eta jariotsu behar lukeena idortzen hasia da. Hots, munduaren amaiera bera ere ageri zaigu lerrootan: azken horrekiko kezka liburu osoan nabarmentzen den afera dela ere esan genezake. Belarri zuloetaraino helarazten digute munduaren amaieraren soinua poemok, eta harrabotsok bilbatu egiten dira gure sukaldeetako bestelako kontuekin: horrelaxe eusten die poetak, besteak beste, bizitzaren edo denboraren joanari zein doluaren eta amodioaren gaiei. Halaber, azpimarratzekoa da horretan guztian desesperantza kutsu mesfidati bat ere antzeman daitekeela: “Amaierara hurbiltzen ari gara / eta jada ez dugu izerdirik egiten / agertu aurretik / malkoak lehortzen zaizkigu”.
Zarata horren guztiaren gainetik, ordea, bada oraindik hitzarentzat eta poesiarentzat tarterik: liburu hau bera uler genezake, akaso, gure esku dugun tresna bakar den hitzaren bidez hizpide duen soinu banda ordezkatzeko saiakera gisa.
Anatomia bertikalak
Lierni Azkargorta
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Lurrez estali
Ximun Fuchs
Jon Jimenez
Irakurketaren aldeko manifestua
Irene Vallejo
Mikel Asurmendi
Poesia guztia
Safo
Mikel Asurmendi
Josefa, neskame
Alaitz Melgar Agirre
Jon Jimenez
Oihaneko ipuinak
Horacio Quiroga
Jon Jimenez
Reset
Aitziber Etxeberria
Mikel Asurmendi
Baden verboten
Iker Aranberri
Jose Luis Padron
Gizaberetxoak gara
Mikel Urdangarin Irastorza
Jon Jimenez
Iragan atergabea
Julen Belamuno
Hasier Rekondo
Haragizko erreformak
Mari Luz Esteban
Mikel Asurmendi
Eusqueraren Berri onac
Agustin Kardaberaz
Gorka Bereziartua Mitxelena
Juana
Jon Artano Izeta
Mikel Asurmendi
Kontra
Ane Zubeldia Magriñá
Jon Jimenez