« Linterna piztu ta barrura | Nor da Euskaliaren beldur? »
Esaten ez den guztian / Izaskun Etxeberria Zufiaurre / Pamiela, 2022
Tren geralekuetan Paloma Rodriguez-Miñambres / El Diario Vasco, 2023-02-18
Zenbait idazlek denbora hartzen dute lehen liburua argitaratzeko. Nolako istorioak asmatu nahi dituzten pentsatu bitartean idazketa tailerretan aritzen dira, berezko ahotsa findu eta seguritatea edo konfiantza sentitu arte. Horixe dirudi Izaskun Etxeberriaren kasuak, literatur kritikak egiteaz gain Bergarako Idazle Eskolan ibili izan baita bere estreinako kontakizun-liburua plazaratu aurretik. Hamar ipuin hauetan antzematen da esperientzia horiek kontagintzaren mekanismoak menderatzeko aukera eman diotela. Bi zatitan banaturik ageri da: “Ferrila” (bederatzi kontakizun) eta “Eserlekuak” (kontakizun bakarra), eta istorio guztiak uztartzen dituzten elementu nagusiak dira trena eta Altsuondo herri irudikatua —Altsasuren antz handia duena—.
Hurrenkera kronologikoa dute kontakizunek: lehena, 1908an kokatua dago, eta azkena, 2010ean, XX. mendeko gertaera historikoak ehuntzen direlarik protagonisten biziera anonimoetan. Haien artean desberdintasun handiak dauden arren (emakume dotoreak, medikuak, jauntxoen alabak, burdinbideetako langileak), gizakiaren egonarria erakustea da istorioen bizkarrezurra, Tere Irastortzak hitzaurrean dioenez. Tolesdura asko dituzte, esan ezin dutena daramatenak soinean: etsipena, nahiak, inoiz gauzatuko ez den itxaropena, bizipozaren lipar iheskorrak, alegia, bizitzaren arrakalak ikusgai. Hala, bizimodu hobea bilatzearren jatorrizko lurraldea abandonatu behar izan duten pertsonaiak azaltzen dira, esaterako, Galizia, Zamora edo Portugaletik etorri diren horiek zartatu egiten ditu bakardadeak (“San Joan Berde”, “Indaba zuriak galeperrekin”…).
Arestian aipatu bezala, begibistan dago narratzeko teknikak eta erregistro anitzak ongi ezagutzen dituela Etxeberriak, hortaz, gustura sartzen gara haren kontakizunetan, gure arreta harrapatzen dutelako.
Izena eta izana
Jon Gerediaga
Asier Urkiza
Amok
Stefan Zweig
Nagore Fernandez
Auzo madarikatua
Felix Urabayen
Jon Jimenez
Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell
Amaia Alvarez Uria
Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga
Joxe Aldasoro
Bisita
Mikel Pagadi
Mikel Asurmendi
Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell
Asier Urkiza
Eresia
Goiatz Labandibar
Nagore Fernandez
Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu
Paloma Rodriguez-Miñambres
Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren
Mikel Asurmendi
Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain
Jon Jimenez
Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide
Paloma Rodriguez-Miñambres
Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga
Mikel Asurmendi