« Linterna piztu ta barrura | Nor da Euskaliaren beldur? »
Esaten ez den guztian / Izaskun Etxeberria Zufiaurre / Pamiela, 2022
Tren geralekuetan Paloma Rodriguez-Miñambres / El Diario Vasco, 2023-02-18
Zenbait idazlek denbora hartzen dute lehen liburua argitaratzeko. Nolako istorioak asmatu nahi dituzten pentsatu bitartean idazketa tailerretan aritzen dira, berezko ahotsa findu eta seguritatea edo konfiantza sentitu arte. Horixe dirudi Izaskun Etxeberriaren kasuak, literatur kritikak egiteaz gain Bergarako Idazle Eskolan ibili izan baita bere estreinako kontakizun-liburua plazaratu aurretik. Hamar ipuin hauetan antzematen da esperientzia horiek kontagintzaren mekanismoak menderatzeko aukera eman diotela. Bi zatitan banaturik ageri da: “Ferrila” (bederatzi kontakizun) eta “Eserlekuak” (kontakizun bakarra), eta istorio guztiak uztartzen dituzten elementu nagusiak dira trena eta Altsuondo herri irudikatua —Altsasuren antz handia duena—.
Hurrenkera kronologikoa dute kontakizunek: lehena, 1908an kokatua dago, eta azkena, 2010ean, XX. mendeko gertaera historikoak ehuntzen direlarik protagonisten biziera anonimoetan. Haien artean desberdintasun handiak dauden arren (emakume dotoreak, medikuak, jauntxoen alabak, burdinbideetako langileak), gizakiaren egonarria erakustea da istorioen bizkarrezurra, Tere Irastortzak hitzaurrean dioenez. Tolesdura asko dituzte, esan ezin dutena daramatenak soinean: etsipena, nahiak, inoiz gauzatuko ez den itxaropena, bizipozaren lipar iheskorrak, alegia, bizitzaren arrakalak ikusgai. Hala, bizimodu hobea bilatzearren jatorrizko lurraldea abandonatu behar izan duten pertsonaiak azaltzen dira, esaterako, Galizia, Zamora edo Portugaletik etorri diren horiek zartatu egiten ditu bakardadeak (“San Joan Berde”, “Indaba zuriak galeperrekin”…).
Arestian aipatu bezala, begibistan dago narratzeko teknikak eta erregistro anitzak ongi ezagutzen dituela Etxeberriak, hortaz, gustura sartzen gara haren kontakizunetan, gure arreta harrapatzen dutelako.
Kontra
Ane Zubeldia Magriñá
Jon Jimenez
Simulakro bat
Leire Ugadi
Maddi Galdos Areta
Kontra
Ane Zubeldia Magriñá
Paloma Rodriguez-Miñambres
Patrizioak eta plebeioak
Kepa Altonaga
Mikel Asurmendi
Turismo hutsala
Fito Rodriguez
Asel Luzarraga
Zoriona, edo antzeko zerbait
Karmele Mitxelena
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Pleibak
Miren Amuriza
Mikel Asurmendi
Izena eta izana
Jon Gerediaga
Asier Urkiza
Amok
Stefan Zweig
Nagore Fernandez
Auzo madarikatua
Felix Urabayen
Jon Jimenez
Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell
Amaia Alvarez Uria
Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga
Joxe Aldasoro
Bisita
Mikel Pagadi
Mikel Asurmendi
Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell
Asier Urkiza