kritiken hemeroteka

8.496 kritika

« | »

Heriotzari aurrez aurre begira / Oskar Gaztelu / Erein, 2022

Heriotza, etsairik ez Paloma Rodriguez-Miñambres / El Diario Vasco, 2023-02-11

Ongizatearen gizartean heriotzari gero eta tratamendu aseptikoagoa ematen zaio; alde batetik, ospitaletan hiltzen da jendea, etxeko abegitik urrun; beste aldetik, sekularizazio prozesuaren kariaz, sinbolo erlijiosoen presentziarik gabe gertatzen da. Horrek ez du esan nahi, aurreko belaunaldikoekin alderatuta, heriotza onartzen ikasi dugunik edo doluari aurre egiteko mekanismoak garatuago ditugunik. Nola bizi izaten dugu dolua?

Oskar Gazteluk honi buruzko saiakera idatzi du, Miguel de Unamuno XXII. Saria eskuratu zuena 2021eko deialdian. Hamar atal dituen liburu honetan tristezia aipatzen da hasieratik. Autoreak dioen bezala, maite dugun pertsona bat hiltzen denean etsipena saihetsezina dugu, batez ere, senidearen etxea hustea suertatzen denean, prozesu horrek mina biziago bilakatzen baitu (Gazteluren kasuan, amaren baserria.)

Hala ere, ez dago iluntasunik orrialde hauetan: irakurketa atsegina iruditu zait, alderdi askori erreparatzen baitio eta ikuspegi aniztasunak interesa pizten baitu. Izan ere, Gazteluk historian zehar egiten du ibilbidea, bai egungo testigantzak jasoz bai antzinarotik heriotza jorratu duten beste erlijioen liburu ospetsuak (hala nola, ‘Heriotzaren liburu tibetarra’ eta ‘Egiptoarren hildakoen liburua’) edo kultura desberdinetako errituak iruzkinduz (Indonesia, Japonia, Madagaskar). Horrez gain, literatura arioan heriotzarekin zerikusia duten obren inguruko zertzeladak azaltzen ditu (Joan Didion, Isabel Allende edo Xabier Lete, esaterako).

Jakin badakigu ezin zaiola heriotzari itzuri egin. Ukitzen gaituenean ez dugu inoiz zeregin erraza penak gozatzea, areago, onartzea eta bakea sentitzera heltzea, baina liburu honek idaztankera arina du eta erantzun batzuk eskaintzen ditu, Gazteluren hitzetan. “Bizitzari dagokio heriotza, bere barruan hartzen du bizitzak heriotza”.

Azken kritikak

Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart

Gorka Bereziartua Mitxelena

Ez-izan
Jon K. Sanchez

Aiora Sampedro

Pleibak
Miren Amuriza

Jon Jimenez

Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien

Asier Urkiza

Oroi garen oro
Beatriz Chivite

Nagore Fernandez

Jakintzaren arbola
Pio Baroja

Aritz Galarraga

Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi

Hasier Rekondo

Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga

Mikel Asurmendi

Baden Verboten
Iker Aranberri

Paloma Rodriguez-Miñambres

Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi

Mikel Asurmendi

Dolu-egunerokoa
Roland Barthes

Asier Urkiza

Guardasol gorria
Lutxo Egia

Nagore Fernandez

Zero
Aitor Zuberogoitia

Jon Jimenez

Artxiboa

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

Hedabideak