kritiken hemeroteka

8.528 kritika

« | »

Heriotzari aurrez aurre begira / Oskar Gaztelu / Erein, 2022

Heriotza, etsairik ez Paloma Rodriguez-Miñambres / El Diario Vasco, 2023-02-11

Ongizatearen gizartean heriotzari gero eta tratamendu aseptikoagoa ematen zaio; alde batetik, ospitaletan hiltzen da jendea, etxeko abegitik urrun; beste aldetik, sekularizazio prozesuaren kariaz, sinbolo erlijiosoen presentziarik gabe gertatzen da. Horrek ez du esan nahi, aurreko belaunaldikoekin alderatuta, heriotza onartzen ikasi dugunik edo doluari aurre egiteko mekanismoak garatuago ditugunik. Nola bizi izaten dugu dolua?

Oskar Gazteluk honi buruzko saiakera idatzi du, Miguel de Unamuno XXII. Saria eskuratu zuena 2021eko deialdian. Hamar atal dituen liburu honetan tristezia aipatzen da hasieratik. Autoreak dioen bezala, maite dugun pertsona bat hiltzen denean etsipena saihetsezina dugu, batez ere, senidearen etxea hustea suertatzen denean, prozesu horrek mina biziago bilakatzen baitu (Gazteluren kasuan, amaren baserria.)

Hala ere, ez dago iluntasunik orrialde hauetan: irakurketa atsegina iruditu zait, alderdi askori erreparatzen baitio eta ikuspegi aniztasunak interesa pizten baitu. Izan ere, Gazteluk historian zehar egiten du ibilbidea, bai egungo testigantzak jasoz bai antzinarotik heriotza jorratu duten beste erlijioen liburu ospetsuak (hala nola, ‘Heriotzaren liburu tibetarra’ eta ‘Egiptoarren hildakoen liburua’) edo kultura desberdinetako errituak iruzkinduz (Indonesia, Japonia, Madagaskar). Horrez gain, literatura arioan heriotzarekin zerikusia duten obren inguruko zertzeladak azaltzen ditu (Joan Didion, Isabel Allende edo Xabier Lete, esaterako).

Jakin badakigu ezin zaiola heriotzari itzuri egin. Ukitzen gaituenean ez dugu inoiz zeregin erraza penak gozatzea, areago, onartzea eta bakea sentitzera heltzea, baina liburu honek idaztankera arina du eta erantzun batzuk eskaintzen ditu, Gazteluren hitzetan. “Bizitzari dagokio heriotza, bere barruan hartzen du bizitzak heriotza”.

Azken kritikak

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak