« Leku bat | Sua sabelean »
Heriotzari aurrez aurre begira / Oskar Gaztelu / Erein, 2022
Heriotza, etsairik ez Paloma Rodriguez-Miñambres / El Diario Vasco, 2023-02-11
Ongizatearen gizartean heriotzari gero eta tratamendu aseptikoagoa ematen zaio; alde batetik, ospitaletan hiltzen da jendea, etxeko abegitik urrun; beste aldetik, sekularizazio prozesuaren kariaz, sinbolo erlijiosoen presentziarik gabe gertatzen da. Horrek ez du esan nahi, aurreko belaunaldikoekin alderatuta, heriotza onartzen ikasi dugunik edo doluari aurre egiteko mekanismoak garatuago ditugunik. Nola bizi izaten dugu dolua?
Oskar Gazteluk honi buruzko saiakera idatzi du, Miguel de Unamuno XXII. Saria eskuratu zuena 2021eko deialdian. Hamar atal dituen liburu honetan tristezia aipatzen da hasieratik. Autoreak dioen bezala, maite dugun pertsona bat hiltzen denean etsipena saihetsezina dugu, batez ere, senidearen etxea hustea suertatzen denean, prozesu horrek mina biziago bilakatzen baitu (Gazteluren kasuan, amaren baserria.)
Hala ere, ez dago iluntasunik orrialde hauetan: irakurketa atsegina iruditu zait, alderdi askori erreparatzen baitio eta ikuspegi aniztasunak interesa pizten baitu. Izan ere, Gazteluk historian zehar egiten du ibilbidea, bai egungo testigantzak jasoz bai antzinarotik heriotza jorratu duten beste erlijioen liburu ospetsuak (hala nola, ‘Heriotzaren liburu tibetarra’ eta ‘Egiptoarren hildakoen liburua’) edo kultura desberdinetako errituak iruzkinduz (Indonesia, Japonia, Madagaskar). Horrez gain, literatura arioan heriotzarekin zerikusia duten obren inguruko zertzeladak azaltzen ditu (Joan Didion, Isabel Allende edo Xabier Lete, esaterako).
Jakin badakigu ezin zaiola heriotzari itzuri egin. Ukitzen gaituenean ez dugu inoiz zeregin erraza penak gozatzea, areago, onartzea eta bakea sentitzera heltzea, baina liburu honek idaztankera arina du eta erantzun batzuk eskaintzen ditu, Gazteluren hitzetan. “Bizitzari dagokio heriotza, bere barruan hartzen du bizitzak heriotza”.
Mendeku eskubidea
Ernesto Prat Urzainki
Jon Jimenez
Euri gorriaren azpian
Asier Serrano
Asier Urkiza
Rifqa
Mohammed el-Kurd
Ibon Egaña
Galbahea
Gotzon Barandiaran
Paloma Rodriguez-Miñambres
Mesfida zaitez
Bea Salaberri
Mikel Asurmendi
Gurpilak
Eztizen Artola Iturrate
Irati Majuelo
Argialdiak
Miriam Luki
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Leiho bat bihotzean
Aintzane Galardi
Paloma Rodriguez-Miñambres
Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga
Asier Urkiza
Kanbodiako enbaxada
Zadie Smith
Nagore Fernandez
Herriaren hezkuntza eta demokrazia
Nadezhda Krupskaia
Jon Jimenez
Sinposioa
Platon
Aritz Galarraga
Coca-Cola bat zurekin
Beñat Sarasola
Joxe Aldasoro
Etxe bat norberarena
Yolanda Arrieta
Mikel Asurmendi