« Poesia mirari suertea delarik | Zaharrak berri »
Hamahiru ipuin / Luisa Carnes (Danele Sarriugarte) / Erein, 2022
Klase-kontzientziaz Paloma Rodriguez-Miñambres / El Diario Vasco, 2022-10-29
Luisa Carnésen kontakizunek 1930-50 hamarkadetako Espainiaren egoerari pultsua hartzen diote, nahiz eta Mexikoko erbestean idatzi gehienak. Hamaika urterekin ikasketak utzi eta lanean hasi behar izan zuen eta esperientzia horiek bere konpromiso politikoa eratzen lagundu zuten. Autodidakta izanik eta kontzientzia sozialak hauspoturik, bidegabekeria, boteretsuen jarrera gupidagabea, beharginen eta emakumeen egoera kaskarra, besteak beste, azaleratzen dira liburu honetan.
Protagonisten beldurra eta etsipena antzematen ditugu maiz. Adibidez, Gerra Zibileko galtzaileen lotsa, umiliazioa islatzen dira kartzelatik atera berri den emakume baten lehenengo eguna aurkezten duen ipuinean, iragan samurraren eta orainaldi ilunaren arteko oreka ezinezkoa azpimarratuz (“Etxea”). Beste batean, Frantziako erbesterako bidaian gaixotzen den umearen bakardadeak zirrara eragiten digu (“Iparrorratzik gabe”).
Carnések ez du detailerik aurrezten pobreziaren itzal luzeaz idaztean, bizipoza itotzen eta duintasuna eragozten duenaz, adibidez, oliba-biltzaile gaztea ezin da ezkondu gaizki ordaindutako lana errefusatu ondoren (“Olibondoak”). Intolerantziak eta arrazakeriak ere pertsegitzen dituzte protagonistak (“Smith jaun-andreak”). Errealitate garratzaz jabetuta, amaierak ez dira, oro har, itxaropentsuak, gordinkeria mukuruka.
Gizartearen gaineko begirada kritikoa eskaintzen du autoreak, kutsu politikoa adierazten duen salaketa sumatzen delarik (“Ama ereilearen unea”). Hala, baztertuen eta behartsuen miseria gorria agerian jartzeko aldarrikapenak lastatu egiten ditu zenbait istorio irakurlearen kontzientzia astindu nahian. Dena den, Carnésen prosa sendoak ertzeratzen du didaktismoaren arriskua eta Sarriugarteren itzulpenak lortzen du idazlearen ahotsa taxuz jasotzea.
Turismo hutsala
Fito Rodriguez
Asel Luzarraga
Zoriona, edo antzeko zerbait
Karmele Mitxelena
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Pleibak
Miren Amuriza
Mikel Asurmendi
Izena eta izana
Jon Gerediaga
Asier Urkiza
Amok
Stefan Zweig
Nagore Fernandez
Auzo madarikatua
Felix Urabayen
Jon Jimenez
Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell
Amaia Alvarez Uria
Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga
Joxe Aldasoro
Bisita
Mikel Pagadi
Mikel Asurmendi
Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell
Asier Urkiza
Eresia
Goiatz Labandibar
Nagore Fernandez
Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu
Paloma Rodriguez-Miñambres
Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren
Mikel Asurmendi
Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain
Jon Jimenez