kritiken hemeroteka

8.518 kritika

« | »

Hamahiru ipuin / Luisa Carnes (Danele Sarriugarte) / Erein, 2022

Klase-kontzientziaz Paloma Rodriguez-Miñambres / El Diario Vasco, 2022-10-29

Luisa Carnésen kontakizunek 1930-50 hamarkadetako Espainiaren egoerari pultsua hartzen diote, nahiz eta Mexikoko erbestean idatzi gehienak. Hamaika urterekin ikasketak utzi eta lanean hasi behar izan zuen eta esperientzia horiek bere konpromiso politikoa eratzen lagundu zuten. Autodidakta izanik eta kontzientzia sozialak hauspoturik, bidegabekeria, boteretsuen jarrera gupidagabea, beharginen eta emakumeen egoera kaskarra, besteak beste, azaleratzen dira liburu honetan.

Protagonisten beldurra eta etsipena antzematen ditugu maiz. Adibidez, Gerra Zibileko galtzaileen lotsa, umiliazioa islatzen dira kartzelatik atera berri den emakume baten lehenengo eguna aurkezten duen ipuinean, iragan samurraren eta orainaldi ilunaren arteko oreka ezinezkoa azpimarratuz (“Etxea”). Beste batean, Frantziako erbesterako bidaian gaixotzen den umearen bakardadeak zirrara eragiten digu (“Iparrorratzik gabe”).

Carnések ez du detailerik aurrezten pobreziaren itzal luzeaz idaztean, bizipoza itotzen eta duintasuna eragozten duenaz, adibidez, oliba-biltzaile gaztea ezin da ezkondu gaizki ordaindutako lana errefusatu ondoren (“Olibondoak”). Intolerantziak eta arrazakeriak ere pertsegitzen dituzte protagonistak (“Smith jaun-andreak”). Errealitate garratzaz jabetuta, amaierak ez dira, oro har, itxaropentsuak, gordinkeria mukuruka.

Gizartearen gaineko begirada kritikoa eskaintzen du autoreak, kutsu politikoa adierazten duen salaketa sumatzen delarik (“Ama ereilearen unea”). Hala, baztertuen eta behartsuen miseria gorria agerian jartzeko aldarrikapenak lastatu egiten ditu zenbait istorio irakurlearen kontzientzia astindu nahian. Dena den, Carnésen prosa sendoak ertzeratzen du didaktismoaren arriskua eta Sarriugarteren itzulpenak lortzen du idazlearen ahotsa taxuz jasotzea.

Azken kritikak

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Iragan atergabea
Julen Belamuno

Asier Urkiza

Paziente isila
Alex Michaelides

Nagore Fernandez

Eromenaren laudorioa
Erasmo Rotterdamgoa

Aritz Galarraga

Coca-Cola bat zurekin
Beñat Sarasola

Mikel Asurmendi

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Jon Jimenez

Amaieratik hasi
Naia Torrealdai Mandaluniz

Amaia Alvarez Uria

Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien

Aitor Francos

Urrats galduen hotsa
Luis Garde

Jose Luis Padron

Simulakro bat
Leire Ugadi

Ibon Egaña

Bigarren sexua
Simone de Beauvoir

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak