kritiken hemeroteka

8.528 kritika

« | »

Bihurguneko nasa / Uxue Apaolaza / Susa, 2021

Soinekoa jantzita Amaia Alvarez Uria / Argia, 2022-03-20

Harria kolpez kolpe zizelkatuz, forma zehatz eta finduak dituen lana ondu du Uxue Apaolazak. Bederatzi ipuin sortu ditu eta Bihurguneko nasa izenburupean bildu. Arin eta erraz irakurtzen diren arren, berrirakurtzera gonbidatzen zaituztet bertako geruzak deskubritzen joan ahal izateko.

Azalari begiratzen badiogu, izenburuak eta irudiak barruan topatuko dugunari buruzko pistak emango dizkigute. Batetik, Bihurguneko nasa izenburua dugu, barruko aipuarekin batera metroko bihurguneko nasa eta bertan irtetean izan beharreko arreta —eta bide guztiak zuzenak ez direla— gogoraraziko digute. Bestetik, arrain gorri bat dugu, burua eta gorputz erdi uretatik kanpo ateratzen duena, bere ohiko ingurunetik kanpo dagoenak sentitzen duen zirrararen sinboloa.

Protagonista Lur da, 40 urteko ama langilea. Zuria, heteroa eta klase ertainekoa. Madrilen bizi den euskalduna. Lagunartean, kalean gizon ezezagunekin, bikotekidearekin etxean, lankideen ondoan, familiari bisita egiten edo ohean ezin lokartu topatuko dugu orriotan.

“Soineko leun-leuna neraman” esaten digu narratzaileak Kaptatzaile ipuinean eta “Arroxaz jantzita” doala dio Auto beltza ipuinean. “Madrilgo rastroan bost euroan erositako soineko loreduna” darama berriz Prozesionariak ipuinean; “Jantzi, izan nahi zenukeena izateko” soinekoa da, saltzailearen arabera. “Normal” hitza askotan errepikatuko da, bere ingurukoei buruz berbetan, bera hortik kanpo dagoela eta horren nahia duela adieraziko digu: “heldu zoriontsuak”, “gazte kantariak”, “haur negartiak” aipatuko ditu. Soinekoa janztea ez baita ohikoa emakume batzuentzat, nahiz eta emakumeen arropa izan.

Baina aldi berean jonkiak, putak, eskaleak eta errumaniarrak agertuko dira 20 euro, Ekipo bat eta Manoletinak ipuinetan, protagonista “normal” bihurtuko duten “besteak”. Hortaz, pertsonaia nagusiaren pribilegioak eta zapalkuntzak aletuko dira; gatazka eta desorekak erakutsiko zaizkigu. Lan munduko prekaritatea ere agertu eta desagertuko da. Eta familia, amatasuna, sexua. Erroak dituen deserrotua da Lur, sistemaren parte dena, baina parte sentitzen ez dena. Autokritika eta hausnarketarako aukera irakurleontzat, identitate eta alteritate jokoan murgiltzeko parada.

Azken kritikak

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak