susa | literaturaren zubitegia | literatur emailuak | armiarma | klasikoak | aldizkarien gordailua | basquepoetry | euskarari ekarriak

« Zoriona, kaka zaharra | Atzo »

Bizia lo / Jokin Muñoz / Alberdania, 2003

Bizia lo Mikel Asurmendi / Irunero, 2003-06

Narrazio liburu bat eskaintzera gatoz oraingo honetan. Zehatzago eta justuago esanda, Nafarroako Castejon herrian sorturako Jokin Muñoz idazleak narrazio sorta bat eskaini digu. “Bizia lo” izenburuko bost narrazio biltzen dituen liburu hau Euskal Herriko egoera soziala eta politikoan elikatuta dago, gatazka eta bortizkeria dauka bazka.

Jokin Muñoz ez da denbora-pasan diharduen idazlea, ez horixe! Honen aurreko liburuaren bidez, “Atlantidara biajia” saioan, zantzu nabarmenak utzi zituen euskal literaturaren eremuan. Idazlearen urratsek konpromisoa eta inplikazioaren arrastoak marraztu zituzten bidaia hartan, irakurle bat baino gehiago zauritu zuen ezohiko saio hartan. Liburu hura errealitatearen isla ote zenentz eztabaidagaia eta iragana da, ordea. Bego.

Oraingo lan honetan, Jokinek fikzioa hautatu du bere barne kezkak eta mundua islatzeko. Hartara, ez dago gaizki ulertuetarako zirrikiturik. Alta, bada, fikzioa hautatu badu ere, ez da asmakizunetan aritzeko asmotan, errealitatearen gordina azaltzeko baizik. Hots, Euskal Herrian bizi dugun egoera bortitza adierazteko, eta oro har, gure izaeraren erradiografia gisako bat paratzeko.

Bost argazki laburrek osatzen dute “Bizia lo” erradiografia. Kontakizunak, zuri-beltzean taiutuak, kolorerako ia zirrikiturik gabe, kontrasterako leku gutxi utziz, molde sotilez ehundu ditu istorio hauek idazleak. Paisaia koloretsua osatu nahikundetik urrun, bere bost koadro hauek kolore griseko erradiografia bat utzi digute.

Bizia lo baita gurean, grisa kolorearen antzean. Gure munduko gizakion harreman gatazkatsuek islatzen duten kolorea halakoxea baita: grisa. Zein aproposagoa gure egoera ezkorraren kolorea islatzeko gris kolorea baino?

Familiaren ingurutik abiatua, haurtzarotik gaztarora goazen aldian, Jokin Muñozen narrazioen tonuak nerabezaroan bizi ohi dugun itolarria iradoki dit. Adin horretan, azkar bizi beharrez, askatasuna iritsi nahiz, arnasarik hartzeko falta ohi dugun uneak idoro ditzakezu bere kontakizunetan.