susa | literaturaren zubitegia | literatur emailuak | armiarma | klasikoak | aldizkarien gordailua | basquepoetry | euskarari ekarriak

« Egia eta Edertasuna | Udaldi zoriontsua »

Telesforo ez da Bogart / Xabier Mendiguren Elizegi / Kutxa, 2003

Zorakeria ederra Igor Estankona / Deia, 2003-07-01

Gurago nuke oker egon, baina inoiz antzeztuko ez den obra bat irakurtzeak ematen duen tristezia xamurra sortu dit “Telesforo ez da Bogart”ek. Donostia Hiriko Kutxa literatur sarietan irabazletzat hautatua izan den antzerki lan hau okerkeria hutsa da bere laburtasunean. Azaletik girotua dago, azaletik aurkezten zaizkigu pertsonaiak, gainetik baino ez dakigu zer ari diren, eta hala ere bost ekitaldi bizi elkarrekin lotzea lortu du Xabier Mendigurenek. Beasaingo idazle oparoaren elkarrizketa landuen berri lehendik ere bagenuen arren, honakoa bezalako antzerki lan bat ezin egokiagoa da dialogoen bidez sor daitezkeen giroak zeinen osoak izan daitezkeen konturatzeko. Antzezlan arin-arina da, non euskaldundutako Samek “As Time Goes By” famatuaren ordez “Maritxu nora zoaz” interpretazen duen.

“Casablanca” filme famatuaren euskal remakea da idazleak aurkezten digun jolasa. Antzezle talde batek Telesforo Monzon eta bere emazte Maria Josefa Victor Laszlo eta Ilsa Laszloren lekuan ipini dituzte. Historikoki posiblea eta zinematografikoki aldrebesa den ideia aintzat hartuta antzezle taldeak entsegu bati ekiten dio. Filmearen oinarrienganako fideltasunaren eta tentagarria den bat-batekotasunaren artean “Casablanca” berri bat sortzen da ezinbestean. “Casablanca” klasikoaren itzalak hor jarraitzen du, ordea, eta antzezlanaren beste erdia betetzen du. Tarteko ekitaldien funtsa aktoreen arteko eztabaidetan dago horrenbestez.

Antzerki obra baten barruko antzerki obra honetan generoari berari buruzko gogoeta egiteko astia ere hartzen du autoreak. Ez naiz ari, kasu honetan, ageriko eztabaidei buruz (“Nor da zuzendaria, zu edo ni?” bosgarren ekitaldian) ezpada pantailatik antzerkira eraman gura den obra batek protagonistengan behin baino gehiagotan sortzen duen duda-mudaz. Plano desberdinak, tenpo desberdinak, drama sortzeko teknikak… horiek guztiak birplanteatu behar dituzte aktoreek, txantxarekin serioski aurrera egin gura badute.

Laster irakurtzen da “Telesforo ez da Bogart”. Aktoreak bereizteko erabiltzen diren bat/bi/hiru/lau izendapenek sor dezaketen nahasteari kasu handirik egin ezean, posible da Eusko Jaurlaritzako ministro bati Ricken tabernan ostatu eman diotela begitantzea. Posible, halaber, antzerkiak duen berezko zer horretan sinestea.