« Euskaldun apeza eta Gestapoa | Zorakeria ederra »
Arnasa galduaren ondarea / Pello Otxoteko / Elkar, 2003
Egia eta Edertasuna Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 2003-06-29
Idazle batek, edozein delarik ere, bi joera ditu nagusiki. Demiurgo edo jainko txiki baten modura azaldu, literatura eraikiz, idazlana bere zerbitzura jarri, edo, bestela, literaturaren, idazlanaren zerbitzuan jarri bere apaltasunean. Lehenean idazleak bere borondatea jarriko du beste edozeren gainetik, eta seguru asko teknika aldetik lan ederra eta ikusgarria eraikiko du, edertasunaren eredu, baina horrek ez du esan nahi edertasun hori gezurraren gainean eraikita ez dagoenik, askotan ez baitira elkarrekin joaten edertasuna eta egia. Baina idazlea ez da beti gauza izaten bata eta bestea bereizteko. Idazleak gezurra esaten du, poetak gezurra esaten du, edertasuna edo teknika egiaren aurretik jartzen duenean. Baina kritikak maiteagoak ditu edertasuna eskaintzen duten lanak, egia zabaltzen dutenak baino. Eta idazleak kritikarekin bizi behar du, baina ez beti kritikari begira. Idazlearen askatasuna da kritikarik zorrotzena.
Poetak ez du irtenbide handirik, edo egia hartzen du oinarritzat edo edertasuna, bestela. Edo egiaren gainetik eraikitzen du bere poema, ala edertasunaren gainetik bestela, poema distiratsuak, ederrak, baina gezurretakoak eginez. Edo, hau ere litekeena da, baina zaila oso, egiarekin batera edertasuna ekartzen du. Gutxi dira literaturaren historian biak, egia eta edertasuna, uztartu dituzten lanak. Gutxi dira, baina hori lortu duten testuek, hori lortu duten liburuek, Kafkak zioen bezala, aizkorakada bat ematen digute buruan, edo eta san Juan de la Cruzek uste zuen bezala, halako liburuek, halako poemek, hildakoak berpizteko ahalmena dute. Nago, gainera, poesiak, beste edozein jenerok baino lehenago, lortzen duela gainetik kentzea gehiegizko hornidura, urre faltsuaren gisa distiratzen duen testua. Herman Melvillek, Moby Dick idatzi ondoren, bere bizitzako azken urteetan, mundu guztiak abandonatuta, poesiari eskaini zizkion bere indarrak. Idazle librea izan zen, baina zerbait galdu zuen bidean, fama batetik, irakurlegoa bestetik. Baina ez dago bi nagusiei batera zerbitzatzerik. Otxotekoren liburua, ederra da, zalantzarik gabe. Baina ederra den neurrian egiazkoa ere bada.
Izena eta izana
Jon Gerediaga
Asier Urkiza
Amok
Stefan Zweig
Nagore Fernandez
Auzo madarikatua
Felix Urabayen
Jon Jimenez
Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell
Amaia Alvarez Uria
Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga
Joxe Aldasoro
Bisita
Mikel Pagadi
Mikel Asurmendi
Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell
Asier Urkiza
Eresia
Goiatz Labandibar
Nagore Fernandez
Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu
Paloma Rodriguez-Miñambres
Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren
Mikel Asurmendi
Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain
Jon Jimenez
Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide
Paloma Rodriguez-Miñambres
Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga
Mikel Asurmendi