Kandinskyren tradizioa / Ramon Saizarbitoria / Erein, 2003

Sagarrak heltzen ari direnean Igor Estankona / Deia, 2003-06-24

Noizean behin gazteentzako literaturari leihatilatxo bat zabaltzea gustuko badugu, oraingo honetan interesa bikoitza dela esan genezake, Ramon Saizarbitoria handiaren luma bere arau propioak dituen literatura mota honetan zelan moldatzen den ikusteko aukera paregabea egokitu baitzaigu. Tonu minorean idatzitako obra bat izanagatik modu deigarri eta ezohikoan tratatzen da istorioa “Kandinskyren tradizioan”. Maitasunak amets lausoa izateari uzten dion erdibideko garaian Mireni gertatzen zaizkionak (eta gertatzen ez zaizkionak) azaltzen dira. Ederra eta akatsik gabea izan behar luketen lehen esperientziak behar baino zailagoak egiten zaizkio protagonistari. Bereziki zaila, beraz, muturren aurrean zabal-zabalik agertzen den helduen bizitzara sartzeko lehen zubiak gurutzatzea. Idazleak paternalismo barik eta modu naturalean kontatzen ditu Mirenen gazi eta gozoak. Aita arduratiaren txotxolokeriak? Ez dugu uste. Edo gutxienez ondo disimulatzen du, askatasuna balore urria izan arren haren xerka ibiltzea gomendatzen baitu uneoro.

Sagar berdeari astiro heltzen utzi behar zaion modu berean, badirudi Ramon Saizarbitoriak irakurle gazteari pazientzia eta itxaropenezko mezu bat helarazi gura diola. Liburuak errealismo handiz eta autorearengandik hainbeste eskertzen dugun ironiaz heltzen die maitasunari eta sexuari, erromantikoa bezain hotza eta pozgarria bezain tristea izan baitaiteke bizitza. Momentuan momentukoa gozatzeak eta pairatzeak duen xarmari eskainitako istorio laburra da, tarteka, “Kandinskyren tradizioa”.

Berde ez dagoen sagarrak beti ez daki zein den irakurle gaztearen nahia. Hala ere, begietara begira zer edo zer kontatzen dion liburuaren bila ibiliko dela uste dugu. Bada, zintzotasunik ez zaio falta liburu honi. Gauzak ezkutatu baino agertarazi egiten ditu. Lehengo ametsen lekuan amets berriak jarri behar dituen Mirenen istorioa horixe da: dudak dena jan behar duela dirudienean lehengo gurariak ordezkatzen dituen gurari berriak agertzen dira. Bizitzaren gurpilak biraka jarraitzen du etengabe.

Zantzu guztien arabera gazteek irakurri nahiko luketen liburua dela ematen du, baina, esan dugun moduan, epai sakonak irakurlearen beraren esku utziko ditugu. Har ezazue liburu hau beraz, eta irakurri, lehen maitasunaren loreak masailak erretzen dizkizuen adin zoragarrian zaudetenok.