kritiken hemeroteka

8.440 kritika

« | »

Suak pizten direnean / Mikel Soto / Elkar, 2020

Itsaso bete su Igor Estankona / Argia, 2020-11-01

Bi bertsio baino ez daude, “hay dos versiones“, zioen Barrionuevok, Mikel Zabalzaren birikez galdetuta, gezurra esanez. Eta bertsio bien gurpilean gu ere urteokaz, konturatu barik egitate bakarra dagoela: errealitateak gure baitan egiten duen ispilu joko pertsonal hori. Idazleok beldur ginen gure belaunaldiko borroka, lorpen eta porrotak, maitasunak eta sakabanaketak kontatzeko, eta hara non Mikel Sotok hartu duen hitza, esateko: “Ikusi nituen/ biolentzia guztiak,/ neuk egindakoak barne,/ horregatik badakit/ zeintzuk izan ziren goitik behera/ zeintzuk behetik gora”.

Iñaki Gonzaloren Hace frío aquí en España (Hiru, 1998) eta Xabier Silveiraren A las ocho en el Bule (Txalaparta, 2007) irakurri nituenetik itzuli gabea nintzen katarsi kolektibo isil horretara, alegia, bizi izan genuen gaztaro militantearen deformazioa dastatzera.

Eite monzondarrak eta intelektualitateak utzita idatzi du Sotok Suak pizten direnean, hemen ez baitago Itziarren semerik, ez Maji neskatilarik, ez alternatiba demokratikorik. Hemen errepaso bat egiten da, atzera begirako bat pontxoen garaira, mukizu batzuk erabaki zutenean behin herria defendatuko zutela. Baina zuretatik datoz ezpalak, eta gatzaren estankoetatik matxinadak, eta liburu honek ere ezin izan die iskin egin zantzu klasikoei: Ernesto Cardenal, Omar Nabarro, edo liburu bizi eta gori honi hain kontrapuntu ederra ematen dioten Gabriel Arestiren estiloko poemak, “orain eta hemen/ kontatzen dudana/ ez da guztia egia” eta abar eta abar… eta Soto prosa eginez doa suzian, kazetaritza eginez ia, bitsa dariola ahotik, historia nafar bat, euskal historia bat asmatuz erraietatik, maitasunez. Maitasun eta atrebentzia dosi handia behar baita erretorikarik gabe hitz egiteko, preziosizmorik gabe adornatzeko poesia behar-beharrezko hau.

Mikel Sotoren begi beltzek agertzen duten distira inozente horrekin ikusi ditut nik ere kaleak sutan. Eta tortura saio eta espetxe guztietatik bueltan-bueltan neska lagunari esaten dio “Irati”, eta “ahizpa”, eta Berrueta-Mañas sendiarentzat detaile bat dauka poemetako batean, eta sorrarazitako sufrimendua ezkutatu barik egiten du poesia menderaezin, indigena, politiko, sakon bat, euskal poeton itzulinguru guztiek eta eufemismo guztiek baino askoz gehiago balio baitu Suak pizten direnean itzel honen lerro bakar batek.

Azken kritikak

Ttau eta biok
Joseba Esparza Gorraiz

Paloma Rodriguez-Miñambres

Zoriona, edo antzeko zerbait
Karmele Mitxelena

Asier Urkiza

Pleibak
Miren Amuriza

Nagore Fernandez

Euskaldun fededun
Pruden Gartzia

Jon Jimenez

Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi

Ibon Egaña

Amok
Stefan Zweig

Paloma Rodriguez-Miñambres

Hetero
Uxue Alberdi

Mikel Asurmendi

Itzulpena-Traducción
Angel Erro

Anjel Lertxundi

Detaile xume bat
Adania Xibli

Amaia Alvarez Uria

Zebrak eta bideak
Nerea Loiola Pikaza

Paloma Rodriguez-Miñambres

Bar Gloria
Nerea Ibarzabal Salegi

Mikel Asurmendi

Euri gorriaren azpian
Asier Serrano

Jon Jimenez

Lurpeko ezkutuan idatziak
Fiodor Dostoievski

Asier Urkiza

Gailur ekaiztsuak
Emily Brontë

Aritz Galarraga

Artxiboa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

2024(e)ko maiatza

2024(e)ko apirila

2024(e)ko martxoa

Hedabideak