susa | literaturaren zubitegia | literatur emailuak | armiarma | klasikoak | aldizkarien gordailua | basquepoetry | euskarari ekarriak

« Oroitzapenak | Emakumea eta literatura »

Denboraren izerdia / Xabier Montoia / Elkar, 2003

Denboraren igarotzeaz Javier Rojo / El Correo, 2003-06-11

Xabier Montoiak eskal literaturan ia oharkabean pasatu ohi den pertsonaia mota batean jarri du bere arreta “Denboraren izerdia” izeneko nobela hau egiteko: Madrilen arrakasta lortzen duten euskaldunak, aspaldian ETAko militanteak izan ondoren, beren burua demokraten eredutzat daukatenak. Nobela honen kasuan pertsonaia nagusia zine produktorea da eta estreinatu berria duen film batean Euskal Herriko egoera saltzen du. Ez da ahalegin handia egin behar, Montoiak bere pertsonaia eraikitzeko nahikoa ezagunak diren errelitateko pertsona batzuengandik hartu dituela ezaugarriak ikusteko. Nobelak, ordea, abiapuntu hori badu ere, egoera zehatz hura gainditu nahi duela ematen du. Azalean mendeku politiko txikia izan daiteke nobela hau, baina sakonean beste gauza batez aritzen zaigu, nobelan, batez ere, denboraren igarotzeaz hausnartzen baita. Pertsonaiek ospea lortzen dute, beren lanetan-eta, gizartean garailetzat har daitezkeen pertsonaien multzoan sartzen dira, baina atzean duten historia beti dago atezuan, iraganeko mamuak gogora ekartzeko eta galdutako ilusioen nostalgia sortzeko. Nobela egoera zehatz horri lotuegi egotea da, nire ustez, bere eragozpenik handiena: erreferentzia zahatzegiak lauso ditzake haren balio sakonak.