« Herri txiki | Magiarik gabeko errealismoa »
Susmaezinak / Itxaro Borda / Alberdania, 2019
Beruna eta sua Javier Rojo / El Diario Vasco, 2020-04-10
Poliki-poliki euskal gatazka ardaztzat duten liburuen uholdea lasaitzen ari dela ematen du. Horren ordez, gatazka beste era batez aurkezten da euskal literaturan, beste gai batzuen hondoko marko moduan alegia. Edonola ere, gaiak oraindik ere badu zeresanik, batez ere ikuspuntua aldatzen bada. Eta halaxe jokatu du Itxaro Bordak “Susmaezinak”en.
Nobela honetan idazleak gatazkaren erdigunera eramaten ditu irakurleak, 80ko hamarkadako berun eta suzko egunetara. Idazlanean kontatzen da nola osatu den Iparraldeko jendearekin komando ibiltaria. Komandoko kideek, Frantziako herritarrak izanik, izugarrizko erraztasuna dute Espainia aldean lasai asko mugitzeko inork detektatu gabe, eta atentaturik odoltsuenak egiteko. Komandoko kideek eguneroko bizitza arrunta ezer susmatu gabe halako bizitza bikoitza eramaten. Bitartean, atentatu odoltsuak egiten dituzte eta hilketaz hilketa 80ko hamarkadako kronika osatzen da.
Eleberria komandoko kideengan zentratzen da, baina kontrapuntu moduan biktima batzuen ikuspuntuarekin ere topatzen da irakurlea. Pertsonaiak eskizofreniaren antzeko egoeran bizi dira eta ez dira arduratzen inguruan sortzen duten sufrimenduaz, beren burua heroitzat baitute. Irudi hau apurtuta geratzen da “besteen” ikuspuntua azaltzen denean. Pertsonaiek heroiak direla pentsatzen dute, askatasunaren alde-edo aritzen direla adierazten baitute. Beraien jarreretan eta jardunean ideia jaso eta absolutu horiek deuseztatzen dira: sufrimendua sortzen dute, familia engainatzen dute eta, gizonezkoen kasuan, matxista hutsak dira.
Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart
Gorka Bereziartua Mitxelena
Ez-izan
Jon K. Sanchez
Aiora Sampedro
Pleibak
Miren Amuriza
Jon Jimenez
Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien
Asier Urkiza
Oroi garen oro
Beatriz Chivite
Nagore Fernandez
Jakintzaren arbola
Pio Baroja
Aritz Galarraga
Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi
Hasier Rekondo
Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga
Mikel Asurmendi
Baden Verboten
Iker Aranberri
Paloma Rodriguez-Miñambres
Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi
Mikel Asurmendi
Dolu-egunerokoa
Roland Barthes
Asier Urkiza
Guardasol gorria
Lutxo Egia
Nagore Fernandez
Zero
Aitor Zuberogoitia
Jon Jimenez