kritiken hemeroteka

8.280 kritika

« | »

Kapitalismoa eta emakumeen aurkako indarkeria / Silvia Federici (Amaia Astobiza Uriarte) / Katakrak, 2020

Susmagarri oraindik Irati Majuelo / Berria, 2020-03-29

Zazpi lanez osaturiko saiakera-bilduma da Katakrakek Kapitalismoa eta emakumeen aurkako indarkeria izenburupean argitaraturiko azken lana. Silvia Federicik bi asmo nagusi agertu ditu jadanik Caliban eta sorgina liburu antologikoan plazaratu zituen zenbait ideia berrartzeko: batetik, publiko zabalago batengana heltzeko asmoz baina berez duen konplexutasuna galdu gabe, bere hausnarketak sinpletu eta zehaztea; eta, bestetik, sorgin-ehizek egun duten jarraikortasuna eta urgentzia mahaigaineratzea.

Lehen atalean, kapitalismoaren sorrerak eragindako aldaketa sozioekonomikoen eta sorgin-ehizaren arteko loturak berrikusten ditu Federicik. Europan —Erresuma Batuko adibideetan oinarritzen da batik bat—, lurrak hesitu eta pribatizatzeak lur-jabe klase berri bat sortzeaz gain, pobrezia biderkatu eta balio moralak eraldatu zituen gizartean. Sorginkeria-akusazio nagusi bilakatu ziren azienda hiltzea zein gizonak limurtzea, emakume zahar eskaleak izanik jo puntu nagusia, edota arau sexualak transgreditzen zituzten emakumeak. Kapitalismo jaioberriak emakumeek komunitatean eta euren gorputzetan izan zezaketen botereari zion beldurra dakusa Federicik sorgin-ehizen atzean. Erantzuna argia da: zigorra eta terrorearen bidezko eredua. “Onartu zen unetik deabruaren zerbitzari bilaka zitezkeela, emakumeak bizitzako une orotan izango ziren deabrukeriatan jardutearen susmagarri”.

Ghanako sorgin-esparruak, Indiako emazte-erailketa masiboak, Latinoamerikako emakume aktibisten hilketa programatuak. Bigarren atalak gaur egunera egiten du jauzi, baina alde batera utzi gabe Europako XVI. mendeko “sorginak” eta XX. mendeko feminizidioak ahaidetzen dituen hari fina. Afrikako kasuan sakontzean, argigarria da ikustea nola bizitza komunala galdu eta globalizazioaren burbuilan sartze-bidean dauden herrialdeetan berpizten diren sorgin-ehizen fenomenoak. Are, multinazionalen proiektuak edo lurrak pribatizatzeko prozesuak martxan dituzten lurraldeetan, oso nabarmena dela gizon gazteek, bereziki, andre helduei egiten dieten jazarpen, tortura eta erailketa. Mikropolitika eta makropolitika nahasten da, Estatua eta Eliza, boterea eta izua. Azken finean, “kolonizazioan eta kristautzean zehar kapitalismoaren hedapen globalak ziurtatu egin zuen jazarpena kolonizatutako gizarteen gorputzean txertatuko zela, eta, denborarekin, azpiratutako komunitateek eurek gorpuztuko zutela beren izenean eta bertako kideen aurka”. Lehengo lepotik burua.

Liburuaren sarreran aurkeztutako helburuak guztiz erdietsita, azterketa zehatz bezain ulergarria proposatzen du Federiciren azken lanak, egungo emakumeen aurkako biolentziaren gorakada eta bortizkeria ulertzen hasteko argi printza irekitzen duena. Eskertzekoa da Katakrakek pentsalari garrantzitsu honen lana euskaratzen eta sorgin-ehizaren memoria berreskuratzen egiten duen lana ere, iraunkorra eta nekaezina. Alabaina, etxeko lan gisa, bi abiapuntu argi uzten dizkigu Federicik, berandu baino lehen heldu beharrekoak: sorgin itsusi, zaharraren iruditxo prototipikoz beterik dauden gure herrietako souvenir dendak, eta Europaraino heltzen den Afrikaren eta bestelako herrialdeen desjabetze eta liberalizazioaren odol-arrastoa. Zer-nolako historia idatzi nahi dugun, gure esku ere badago.

Azken kritikak

...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo

Jon Jimenez

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Asier Urkiza

Hitzak palmondo
Silvia Federici

Nagore Fernandez

Altxa, hildakoak
Fred Vargas

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels

Aritz Galarraga

Maitasun kapitala
Karmele Jaio

Mikel Asurmendi

Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro

Paloma Rodriguez-Miñambres

Jausiz
Alain Mendizabal Diaz

Maddi Galdos Areta

Hiriak eta urteak
Xabier Montoia

Irati Majuelo

Zakur zaunkak
Iñaki Irazu

Hasier Rekondo

Bufalo guztiak
Juanra Madariaga

Paloma Rodriguez-Miñambres

Independentzien eguzkiak
Ahmadou Kourouma

Jon Jimenez

Zirriborroak eta gero
Askoren artean

Asier Urkiza

Zirriborroak eta gero
Askoren artean

Amaia Alvarez Uria

Artxiboa

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

Hedabideak