« Aitaren etxea | Memoria eta gatazka »
Miñan / Amets Arzallus Antia / Susa, 2019
Miñan Nerea Goioaga Uriarte / Begitu, 2020-01-02
“Liburu hau Ibrahima Baldek idatzi dau, ahoz eta Amets Arzallus Antiak idatzi dau, eskuz”. Berbok topauko doguz Miñan izenburutzat daukan liburu honen lehenengo orrian, eta halan da. Irakurleok berba idatziak irakurriko doguz, baina era berean, liburuan kontetan dan istorio gogor, gordin eta latza bizi izan dauanaren ahotsa entzun geinke ia-ia. Hain da hurbilekoa, hain da gardena, hain da bat-batekoa kontetan dan guztia, Ibrahima Balde ginearra aurrez aurre daukagula emoten dauala.
Oso gazte, oso ume zala itxi behar izan eban liburuko protagonisteak amaren etxea, urira joan eta bertan bizimodua irabazteko. Baina hori ez da txarrena izango, izan be orrietan aurrera joan ahala kontakizuna gero eta garratzagoa bihurtzen da. Afrikako zati handi bat zeharkatu behar izan eban mendebaldetik ekialdera, ez Europara etorteko gogoz, egoereak behartuta baino. Danerik bizi (sufridu) behar izan dau bidean; gosea, egarria, beroa, nekea, torturea. Etsipena.
Herria itxi behar izan eban momentutik hasi eta Europara iritsi zan arte gelditu barik kontetan dau bizitakoa Ibrahimak, gelditu barik, gogora jatorkona bota, botaka. Eta bestaldean gagozanok, liburuan bestaldean, itsasoan bestaldean, ezin ba sofan “komodo komodo” jesarrita irakurri liburua, baldin eta bihotzik badaukagu.
Ibrahima Balderen berbak transkribiduten dauz Arzallusek liburu honetan. Topauko dogun hizkuntza oso bizia da, bat-batekoa, horretan iaioa da Amets. Protagonistea fula etniakoa da eta euren hizkuntza pularra da. Liburuan pularrezko berba asko topauko doguz, frantsesez be bat baino gehiago, eta hainbat onomatopeia: pausuen soinua, tiro hotsak… honek guztionek istorio gogor hau hurbilago bihurtuz, eta latzago, ahal bada.
Guretzat itsasoa zabala eta neurri baten ezezaguna da, basamortua oindino ezezagunago, kasik-kasik fikzinoa. Baina txarrena da, hau ez dala fikzinoa, hau errealidadea da, errealidade tristea; izan be, Ibrahimak dinoan moduan, “itsasoaren gainean jesarten zarenean bidekurutze baten erdian zagoz. Edo bizitza edo heriotza”.
Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart
Gorka Bereziartua Mitxelena
Ez-izan
Jon K. Sanchez
Aiora Sampedro
Pleibak
Miren Amuriza
Jon Jimenez
Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien
Asier Urkiza
Oroi garen oro
Beatriz Chivite
Nagore Fernandez
Jakintzaren arbola
Pio Baroja
Aritz Galarraga
Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi
Hasier Rekondo
Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga
Mikel Asurmendi
Baden Verboten
Iker Aranberri
Paloma Rodriguez-Miñambres
Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi
Mikel Asurmendi
Dolu-egunerokoa
Roland Barthes
Asier Urkiza
Guardasol gorria
Lutxo Egia
Nagore Fernandez
Zero
Aitor Zuberogoitia
Jon Jimenez