kritiken hemeroteka

8.280 kritika

« | »

Hondarrak / Ruben Sanchez Bakaikoa / Txalaparta, 2019

Memoria eta gatazka Javier Rojo / El Diario Vasco, 2020-01-04

Euskal narratiban azken urte hauetan mainstream bihurtu diren gaiak gatazkarena eta memoria historikoarena izan dira. Gatazkaren gaia narratibaren ezinbesteko erreferentzia moduan agertu zen, bat-batean, idazleek horri buruzko nobelak idatzi beharra sentituko balute bezala, behin betiko narrazioaren bila. ETAren amaiera baino lehenago bazeuden gai horri buruzko istorioak, baina amaiera hori hurbiltzen zen neurrian eta batez ere su-etenaren ostean, uholdea gertatu zen. Jakina, hau inpresio bat baino ez da, subjektiboa beraz, agian estatistikek beste zerbait islatzen baitute. Memoria historikoarena, ostera, poliki-poliki gertatuz joan zen, giro orokorrari jarraituta. Ruben Sanchez Bakaikoak “Hondarrak” idaztean bi gai nagusi horiek uztartu ditu, gatazkan oinarritutako narrazioa eta memoria historikoarena bata bestean txertatuz. Argumentuan Tupa ezizenez ezagututako ETAkidearen historia eta haren familiarena txandakatzen dira. Tupa atxilotu dute eta kartzelan ia hogeita hamar urtez dagoen bitartean, hango bizitza eta gorabeherak kontatzen dira, sortzen zaizkion dudak-eta alde batera utzi gabe. Alde honetatik, “Hondarrak”en, kartzelan kokatutako argumentu bat kontatzen zaigu. Eta istorio hau garatzen den bitartean, pertsonaia horren familiaren historia ere berreraikitzen da, bi emakumerengan zentratuta: Tuperen amama eta ama. Bigarren ildo honetan, Uxue herria agertzen zaigu ardatz moduan, familia bertakoa izanik, eta gerra inguruko gorabeherak eta gerra ostekoak kontatzen dira, 1960a arte gutxi gorabehera. Amaren aldetiko familia hori Gerra Zibilean irabazleen alderdian egon zen, beraz, ezin dugu esan Tupa ETAn sartzea halako determinismo historiko baten ondorioa denik, haren jatorriak irabazleen artean kokatzen diren aldetik.

Eta horixe da liburu honek duen baloreetako bat: bandoen artean erabateko muga gainditu ezina dagoela planteatzen duen ideiaren kontrara, hemen kontrajarritako alderdiak banatzen dituen lerroa lausoago gertatzen da, eta malgutasun horrek ahalbideratzen du gatazka gainditu ahal izatea, edo behintzat gatazkaz harantzago elkarbizitzarako posibilitatea ere badagoelako aukera planteatzea.

Azken kritikak

...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo

Jon Jimenez

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Asier Urkiza

Hitzak palmondo
Silvia Federici

Nagore Fernandez

Altxa, hildakoak
Fred Vargas

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels

Aritz Galarraga

Maitasun kapitala
Karmele Jaio

Mikel Asurmendi

Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro

Paloma Rodriguez-Miñambres

Jausiz
Alain Mendizabal Diaz

Maddi Galdos Areta

Hiriak eta urteak
Xabier Montoia

Irati Majuelo

Zakur zaunkak
Iñaki Irazu

Hasier Rekondo

Bufalo guztiak
Juanra Madariaga

Paloma Rodriguez-Miñambres

Independentzien eguzkiak
Ahmadou Kourouma

Jon Jimenez

Zirriborroak eta gero
Askoren artean

Asier Urkiza

Zirriborroak eta gero
Askoren artean

Amaia Alvarez Uria

Artxiboa

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

Hedabideak