kritiken hemeroteka

8.280 kritika

« | »

Jamaikako neska / Joxemari Iturralde / Pamiela, 2019

Hariari tira eta tira Aiora Sampedro / Berria, 2019-09-15

Uda aurretik argitaratu zen Pamiela argitaletxean Joxemari Iturralderen Jamaikako neska fikziozko lana. Liburuaren kontrazalean kontakizunaren protagonista eta narratzailea izango denak bere burua aurkezten du: Dafne Zorregieta Rondaall, aita euskaldun eta ama holandarra dituen neska jamaikarra. Kontakizunean zehar jakiten joango denez, amak garai hippy eta eroa bizi izan zuenean Holandatik Mexikora lekualdatu zen bizitzera, eta aitak Euskal Herritik ihes egin eta Ameriketan barrena bidaiatzeko beharra sentitu zuenean ezagutu zuten elkar, Mexikon; gero, Jamaikara lekualdatu, eta alaba izan zuten, banantzen amaitu bazuten ere. Alabak behin baino gehiagotan aipatzen du nobelan zehar familia-joera izan dela etengabe lekualdatzea, eta baiki, irakurleak Dafneri munduan zeharreko bere bidaian zehar lagunduko dio, azken orrialdeetan Euskal Herrian amaitu arte.

Beraz, nobela Dafnek bizitzan zehar topatuko dituen pertsonaia eta istorioen arteko kateatzea izango da; istorio bakoitzaren barnean beste bat kokatuko du narratzaileak, eta, nobelaren amaieraraino ia, Dafneren bizipenek baino leku gehiago izango dute tartean agertuko diren pasarteek. Narratzaileak ezin besarkatuzko mundu baten sentsazioa helarazten dio lana irakurriko duenari, Historia nagusiaren barnean gurutzatzen diren hainbat istorio txikiren batura osatuz. Nolabait, idatz-estilo horretan dago lanaren originaltasuna eta indargunea, aise baitabil irakurlea gertakari batetik bestera. Horrela, Dafneren ibilbidea bere istorioa osatzera iritsiko da; familiako zenbait belaunaldiren historiaren xerka, Euskal Herriko azken hamarkadetako pasarte historikoekin loturik amaituko du kontakizuna: Dafnek bere aitona-amonen jaioterriak eta beren gaztaroa ezagutzera joko du Gipuzkoako zenbait herri goierritarretara, eta bertan harrapatuko du ETAren armagabetzeak eta behin betiko desegiteak.

Nobelan zehar kateatzen diren istorioek kontakizunaren lekurik nagusiena hartzen dutela esan badugu ere, liburuko azken orrialdeetan laburtzen den pasarteak dirudi narrazioaren zentzua osatzeko pisu handienekoena. Hala ere, badirudi idazketa prozesu guztiaren aitzakia azken orrialde horietarainoko bidea osatzea dela, azken pasarte horretan hartzen baitu berezko ahotsa narratzaileak, zenbait pertsonaiaren arteko elkarrizketaren bidez ETAren jardunaren eta Euskal Herriaren inguruko hainbat posizio etiko azaleratzen baitira.

Amaierako orrialde horietan sortzen den efektua narratzaileari nahiko gatazkatsua gertatzen zaiolako sentsazioa izan dut. Debate etiko-politiko horretatik Euskal Herriarekiko harreman anbibalentea azaleratzen da, eta nolabaiteko asperraldia igartzen zaio kontakizunaren haria gidatzen duen ahotsari. Eta, horren eraginez, nobelaren askapena hortik eratortzen dela irudi luke, protagonistari geratzen zaion irtenbide bakarra zibilizaziotik urrundu eta euskal mendietan ezkutatzea delarik.

Azken kritikak

...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo

Jon Jimenez

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Asier Urkiza

Hitzak palmondo
Silvia Federici

Nagore Fernandez

Altxa, hildakoak
Fred Vargas

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels

Aritz Galarraga

Maitasun kapitala
Karmele Jaio

Mikel Asurmendi

Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro

Paloma Rodriguez-Miñambres

Jausiz
Alain Mendizabal Diaz

Maddi Galdos Areta

Hiriak eta urteak
Xabier Montoia

Irati Majuelo

Zakur zaunkak
Iñaki Irazu

Hasier Rekondo

Bufalo guztiak
Juanra Madariaga

Paloma Rodriguez-Miñambres

Independentzien eguzkiak
Ahmadou Kourouma

Jon Jimenez

Zirriborroak eta gero
Askoren artean

Asier Urkiza

Zirriborroak eta gero
Askoren artean

Amaia Alvarez Uria

Artxiboa

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

Hedabideak