kritiken hemeroteka

8.518 kritika

« | »

Mundutik mundua / Edu Zelaieta / Pamiela, 2019

Hamaika testu mundu berrirako Aiora Sampedro / Berria, 2019-05-26

Mundutik mundua. Arabako hitzontzi baten kronikak Pamiela argitaletxearen Upaingoa saiakera laburren sailean argitaratu den testu periodistiko laburren bilduma da, Edu Zelaieta idazle eta EHUko irakasleak ondutakoa. Egileak sarrera testuan adierazten du lehendik Berria egunkariko Arabako Hitza aldizkarian eta beste zenbait egunkaritan argitaratu zituen zutabeetako testu laburrekin osatutako bilduma dela liburua, beraz, testuek ez diote a priori inolako batasun logikori jarraitzen. Karmele Jaiok epilogo maitekorra egin die pilatutako testuei, bildumaren aniztasuna laburtuz eta osotasuna emanez.

Hala ere, lehen begiradan antzematen dira egilea liburuaren hasieratik amaierara arte kezkatzen duten zenbait auzi, hiritartasunari, hemen hiria Gasteiz izanik, lotuak agertzen direnak: zein den norberaren lekua gertukoenei eragiten dieten aferetan, mundu garaikideko aitatasunarekiko jarreren eboluzioan, komunitatea osatzeko zailtasunak saihesteko aukera posibleak…

Jaiok idatzitako epilogoan, Zelaietak bizi den hiriko txikitasunetik munduaren handitasuna ulertzeko tresnak eskaintzen dituela adierazi du. Karmele Jaiorekin ados, are gehiago gehituko nuke; Zelaietak Hiri berdea deitutakoari hamaika kolore ikusten dizkio barnean: Gasteizko hiriaren irudi poliedrikoa osatu du egileak, idazleari eguneroko jardunean gertukoak zaizkion gertaerak nahiz ikusezinenak direnak. Horrela, gizarte bezala ohikoak ditugun jarrerak eta haien ondorioak planteatzen ditu gasteiztarrak.

Munduarekiko harreman hori kanporako begirada bat nahiz nork bere barrura egindakoa da Zelaietaren begietan. Egileak ironia baliatzen du begiratzen duen hori eta objektu horrekiko norberaren posizioa deseraikitzeko eta hausnarketa sorrarazteko.

Aipamen berezia egin nahi nieke Pamiela argitaletxearen saiakera sailetan argitaratzen ari diren edizio txukunei. Lan batean baino gehiagotan ilustrazioen bidez osatu du editorialak saiakera-testuan azaldutakoaren esanahia, eta, Zelaietaren liburuaren kasuan, Eneko Ugarteren eskutik etorritako irudiek margoztatu dituzte zuri-beltzean jarritako gogoetak, idazleak aldarrikatutako koloretako mundu posible guztiak.

Gogoetarako testuez gain, badira fantasiazko amaiera literarioagoak dituztenak ere, benetan dibertigarriak iruditu zaizkidanak; adibidez, Egunero: iruditzen zait fizkioaren dimentsioaren bidez testuak osoagoak suertatu direla kasu gehienetan. Hiriaren irudi ia imajinarioa osatu du horrelako idazkietan, etorkizunera begira, hiriarentzako begirada optimista bat gailenduz.

Azkenik, aurreko ezaugarrietatik eratortzen den alderdi bat nabarmenduko nuke: irakurleak ez du lanean errealitatearen azterketa sakonik egiten duen autorerik bilatuko, irakurlearengan bat-bateko efektua bilatu nahi duen ahots narratiboa baizik; eta alde horretatik, susmoa dut lanak bigarren irakurraldi batean, harridura efektua galduta, ez lukeela maila berean beteko irakurlea.

Azken kritikak

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Iragan atergabea
Julen Belamuno

Asier Urkiza

Paziente isila
Alex Michaelides

Nagore Fernandez

Eromenaren laudorioa
Erasmo Rotterdamgoa

Aritz Galarraga

Coca-Cola bat zurekin
Beñat Sarasola

Mikel Asurmendi

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Jon Jimenez

Amaieratik hasi
Naia Torrealdai Mandaluniz

Amaia Alvarez Uria

Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien

Aitor Francos

Urrats galduen hotsa
Luis Garde

Jose Luis Padron

Simulakro bat
Leire Ugadi

Ibon Egaña

Bigarren sexua
Simone de Beauvoir

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak