susa | literaturaren zubitegia | literatur emailuak | armiarma | klasikoak | aldizkarien gordailua | basquepoetry | euskarari ekarriak

« Zu eta ni, hura eta bera; bitasuna baikara, bi bederen | Nobela bat tesela »

Irautera / Castillo Suarez / Elkar, 2019

Bakardadeaz Javier Rojo / El Diario Vasco, 2019-05-18

Castillo Suarezen poesiak erakusten digu testu poetiko baten atzean dagoen lanketak ez duela zertan mezua ilundu: izan ere, egilearen eta irakurleen arteko komunikazioa eta testuak estetikaren aldetik jasoak izatea bat baitira Nafarroako poeta honek plazaratzen dituen lanetan. Bere azken poema liburua agertu berria da eta “Irautera” du izenburu. Bertan eskaintzen dena gehiegi sinplifikatuz, amodiozko poesian kokatu daiteke idazlana, baina azpimarratu behar da halako sailkapena sinplifikazioaren ondorio baino ez dela. Bai, amodioaz hitz egiten da, baina topiko erromantikoak alde batera utzita. Eta amodioari loturik, ia triangelu bat osatuz, gorputzaz eta bakardadeaz ere hitz egiten zaigu. Poema hauetan agertzen den moduan, maitasuna subjektua bakardadetik babesten duen sentimendua da. Bakardade esentzialean mugitzen da gizakia eta horrek sortzen duen mina leuntzeko, besteekiko zubiak eraikitzeko, maitasuna agertzen zaigu. Edonola ere gizakiak ez dio norbanakoa izateari uzten, subjektua ez baita amodioak sortu dezakeen alienazioan deuseztatuta geratzen. Amodioa, dena dela, sentimendua baino jarduera da. Horregatik ezinbestez agertzen da sexuan gorpuztasunarekin erlazionatuta.

Bestalde, maitasunaren agerraldia momentuetan neurtzen da, momentu soltez eginda baitago, haren iraupena ia-ia ilusioaren mailan geratzen delarik. Eta honek ondorio paradoxiko batera eramaten du poesia honetan agertzen dena: amodioaren izaeran bertan dago bere amaiera, eta bukatzen denean, amodioa oroitzapen bihurtzen denean, bere osotasunera heltzen da. Gizakia bakartasunera kondenatuta egonda, amodiozko momentuak etenaldi laburren parekoak dira. Castillo Suarezek bere poesian ez du komunikazio zuzena baztertzen, eta alde horretatik begiratuta, itxuraz erraz eta arazorik gabe irakurtzen eta ulertzen den poesia egiten du. Liburu honek erreferentzia mundu argi bat erakusten du, basoa, eta erreferentzia mundu horretan elurraren presentzia nabarmena da. Bi elementu horiek, baina, sinboloaren indarrarekin zedarritzen dituzte beste elementu guztiak. Lehen esan bezala, liburua, itxuraz, amodioaz ari da, benetako gaia bakardadea da, ordea.