susa | literaturaren zubitegia | literatur emailuak | armiarma | klasikoak | aldizkarien gordailua | basquepoetry | euskarari ekarriak

« Feminismoari esker dira, diren legezko emakume | Barrena berotzea »

Itsas bizimina / Pello Otxoteko / Balea Zuria, 2019

Osotasun nahia Javier Rojo / El Diario Vasco, 2019-04-27

Pello Otxotekoren lan poetikoan pentsamendua erdigunean dago. Bere poemen lehengaia ideiak dira, eta hausnarketa da lehengai honekin burutzen duen jarduna. “Itsas bizimina” poema liburua ezaugarri horren adibide hautatutzat har daiteke. Izenburuan azaltzen den bezala, itsasoaren irudia jartzen da liburuaren ardatzean eta honen inguruan harilkatzen den matazan bizitzari buruz ari zaigu hausnarrean subjektu poetikoa. Honen planteamenduak gardena dirudi: jainkoek huts egin dioten subjektuak transzendentzia behar du, eta horren bila dabil euskarri sendorik ez dagoen mundu batean. Subjektu honen atzean agertzen zaigun gizakiak izaera bikoitza erakusten du. Batetik, unibertsoaren atal bat besterik ez da, txikia, ezdeusa. Bera gabe, unibertsoak jarraituko luke. Baina subjektu honek hausnartzeko ahalmena duelarik, misterio bat topatzen du unibertso horretan, eta horren atzetik abiatzen da, antzeman eta azal ezina dela jakin arren. Existentziaren oinarrizko galderekin egiten du topo, eta erantzun bezala itsasoaren irudiak iradokitzen dizkionak agertzen zaizkio. Osotasuna bilatzen duen gizaki mugatua da subjektua. Bizitza gertatu egiten zaio, horren gainean kontrol gutxi duelarik, eta aritzea baino pentsatzea dagokio subjektu horri.

Bestalde, pentsatzeko ahalmen horrek bihurtzen du gizakia neurri batean unibertsoaren erdigunea. Pentsamendua ez da, orduan, mundua ulertzeko tresna bakarrik, mundua sortzeko eta moldatzeko balio duen lanabesa baizik. Munduaz pentsatzea mundua pentsatzea bihurtzen da horrela. Transzendentzia bilatzen duen subjektuak egia absolutua topatu nahi luke, halakoak bermea eskainiko bailioke existentziarako. Baina bilaketa horretan topatzen duen egia absolutu bakarra heriotzaren presentzia da. Amaierak hasierari ematen dio zentzua. Eta hasierarik gabe ez dago existentziarik. Irudiak pentsamenduaren galbahetik pasatzen diren bezala, sentimenduekin berdin gertatzen da. Izan ere, sentitzen dena azaldu beharrean, sentitzen den horretatik sortzen den pentsamendua agertzen zaigu.

Poesia honek irakurlea bere izateaz oinarrizko galderak planteatzera bultzatzen du ezinbestean.