kritiken hemeroteka

8.546 kritika

« | »

Emakume burugabea / Antxiñe Mendizabal Aranburu / Elkar, 2018

Sustrai berrien bila Jose Luis Padron / Bilbao, 2018-10

Antxiñe Mendizabal idazleak eta Iraia Okina ilustratzaileak Emakume burugabea (Elkar, 2018) izeneko liburua osatu dute. Emakumea eta burugabea hiztegi askotan elkarren ondoan agertzen diren bi hitz dira. Hego-haizeari ere andrehaizea esaten zaio. Freudek berak “argitu” zigun emakumeen gaitzik gehienak neurosiak baino ez direla, sexuaren errepresioaren ondorioz eratorritako neurosiak, hain justu.

Kontua da kontakizun honetan horrela pentsatzen duten guztiei arrazoia ematen hastea iruditu zitzaiola Mendizabali egokiena. Beraz, istorio honetako emakumeak zer egiten du? Guztiz konsziente, guztiz ahaltsu, bere buruaz gabetzen da, burua kentzen du. Izan ere, burua, alegia, kultura, ideologiak, gizartea, baloreak, buruan lekua hartzen duten antolatze horiek guztiak askotan traba dira gure onera itzultzeko bide horretan.

Mendizabalek emakume jakintsu bati entzun zion aspaldi emakumeek adin batetik aurrera, gorputzarekin pentsatzen ikasi behar dutela, ez buruarekin. Orduan ez zegoen oraindik hori ulertzeko adinean; orain bai. Ez daki emakume guztien bidea hau den, berea izan da, eta ezagutzen dituen lagun bakar batzuk ere horretan ari dira: gorputzarekin pentsatzen ikasten ari dira, bera bezala, gaztetatik beren gorputzetik erauziak, arroztuak, hutsik sentitu izan diren emakumeak dira, beren etxeetatik erbesteratuak, eta orain itzuli egin nahi dute. Etxeaz hitz egiten duenean, oraingo honetan gorputzaz hitz egiten ari da.

*”Emakumea ez da jaiotzen, egin egiten da”, Simone de Beauvoirrek esaldi ospetsu hau egin zuenean, ziur aski, ez zion emango lan honetan ematen zaion zentzu berbera, Beauvoirrek esaldi hori esan zuenetik, deskubritu dugulako emakume egiteko eta izateko forma eta bide asko daudela. Zorionez.

Edozein modutan, egite edo eratze lanaren oinarrian beti dago sormena, eta hain justu poema itxura hartu duen ipuin hau sormenaren aldeko aldarri bat edota kanta bat izatea nahiko luke egileak. Maitasun eta askatasun kantu bihurtzea. Eta horretarako Mendizabali ez zaio falta ez errebeldiarik, ezta ausardiarik ere, emakumeei lehen, orain eta beti, ukatu, galarazi eta zigortu egin zaizkien errebeldia eta ausardia.

Azken kritikak

Poesia guztia
Safo

Mikel Asurmendi

Josefa, neskame
Alaitz Melgar Agirre

Jon Jimenez

Oihaneko ipuinak
Horacio Quiroga

Jon Jimenez

Reset
Aitziber Etxeberria

Mikel Asurmendi

Baden verboten
Iker Aranberri

Jose Luis Padron

Gizaberetxoak gara
Mikel Urdangarin Irastorza

Jon Jimenez

Iragan atergabea
Julen Belamuno

Hasier Rekondo

Haragizko erreformak
Mari Luz Esteban

Mikel Asurmendi

Eusqueraren Berri onac
Agustin Kardaberaz

Gorka Bereziartua Mitxelena

Juana
Jon Artano Izeta

Mikel Asurmendi

Kontra
Ane Zubeldia Magriñá

Jon Jimenez

Simulakro bat
Leire Ugadi

Maddi Galdos Areta

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Ibon Egaña

Kontra
Ane Zubeldia Magriñá

Paloma Rodriguez-Miñambres

Artxiboa

2025(e)ko abuztua

2025(e)ko uztaila

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

Hedabideak