kritiken hemeroteka

8.496 kritika

« | »

Hondar aleak / Rafa Ugalde / Erein, 2018

Helduarotik begira Javier Rojo / El Correo, 2018-08-25

Rafa Ugalderen eskutik datorkigu “Hondar aleak” izenburuko poema liburua, iaz Bilboko Udalak antolatzen duen Blas de Otero Saria jaso zuen lana. Poema liburu honetan idazlearekin erraz identifikatzen den subjektu poetikoa helduaroan kokaturik ikusten dugu, puntu horrek eskaintzen dion perspektibatik bizitzaz hausnarrean. Badaki helduarora ailegatuta etorkizunerako planteatzen zaiona azken hondarrak direla, hondar aleak, izenburuak erakustean duen anbiguotasunean. Erromantizismoaren hondakinetatik sortutako subjektua delarik, gustatuko litzaioke heroi erromantikoa izatea, inguruari aurre egiten dutenetako bat. Baina heroi erromantiko gehienak tragiko xamarrak dira, nekez atera baitaitezke garaile inguruaren kontrako borroka horretan, eta guda denboraren aurka aurkezten denean garaipena orduan zaila ez, baina ezinezkoa da.

Planteamendu honen oihartzunak aurkitzen ditugu Rafa Ugalderen poema liburuan, non bizitza ukoen, desilusioen eta etsipenen gailentze moduan aurkezten den. Helduarora heldutakoan nostalgiaz gogoratzen da haurra zeneko garaiaz, eta ez garai hura hobea zelako, baizik-eta orduan subjektuak oraindik gordetzen zuelako begirada xaloa. Dena berria zen, dena harrigarria, dena posiblea begitantzen zitzaion orduko haurrari. Denborak, ordea, bizitzaren benetako aurpegia erakusten du. Eta ikuspegi nostalgiko hori nabarmentzen denean, subjektuarengan funtsezkoenera itzultzeko grina pizten zaio, urteek desegin zuten xalotasun hori berriro ere sentitzeko grina. Denborak aurrera egiteak beste ondorio bat ere erakusten du: modernitatea. Eta euskal idazle askorengan gertatzen den bezala, modernitatean murgiltzea galera moduan ikusten da hemen, modernitateak materialismoa baitakar berarekin, eta beraz funtsezkoena galtzea. Hiria da modernitatearen esparrua, eta subjektua hirian zehar ibiltzen ikusten dugu, baina bertan integratu gabe, beti pasoan balego bezala.

Modernitatean ezin integraturik, lurraren garrantzia azpimarratzen da, lurrarekin bat eginda berriro ere funtsezkoenera bueltatzen da-eta. Transzendentzia aurkitzea gustatuko litzaiokeen subjektu eszeptikoa da, azken finean, poema hauen protagonista.

Azken kritikak

Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart

Gorka Bereziartua Mitxelena

Ez-izan
Jon K. Sanchez

Aiora Sampedro

Pleibak
Miren Amuriza

Jon Jimenez

Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien

Asier Urkiza

Oroi garen oro
Beatriz Chivite

Nagore Fernandez

Jakintzaren arbola
Pio Baroja

Aritz Galarraga

Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi

Hasier Rekondo

Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga

Mikel Asurmendi

Baden Verboten
Iker Aranberri

Paloma Rodriguez-Miñambres

Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi

Mikel Asurmendi

Dolu-egunerokoa
Roland Barthes

Asier Urkiza

Guardasol gorria
Lutxo Egia

Nagore Fernandez

Zero
Aitor Zuberogoitia

Jon Jimenez

Artxiboa

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

Hedabideak