kritiken hemeroteka

8.528 kritika

« | »

Azala erre / Danele Sarriugarte / Elkar, 2018

Identitateak gaindituz Iratxe Esparza / Gara, 2018-05-19

Danele Sarriugartek idatzitako azken liburuko protagonistak nortasunaren itxuraldatze fisiko eta psikologikoa jasaten du. Neurtuta daude azalpenak eta deskripzioak eta, hala ere, argi islatzen da Mirenek kanpotik barruraino gauzatutako bilakaera kontzienteki bizi duela. Hasiera batean, narratzaileak erakusten duen Mirenen alderdia nartzisista samarra da, sare sozialek irensten dute eta besteen oniritzia ezinbestekoa dauka bere buruaz segurtasun minimo bat adierazteko. Miren Twiterren mezuen esperoan edozein lorpen profesional partekatzeko beharra sentitzen duen horietakoa da, Facebookeko bakartasun kolektibo digitalean soilik ausardiaz jokatzen dakiena. Bukaeran, ordea, Mirenen beste alderdiak haragiaren plazera berpizten du eta ordenagailuaren “azal leuna muxukatzeari” uzten dio.

Trama ez da korapilatsua, areago, ekintza bakar batek protagonistaren aldaketaren engranajea martxan jartzen duela esango nuke: Mireni Begirada Berriak argazkigintza-bekan epaimahaikide izatea proposatzen diote eta baietzak iraganaren eta etorkizunaren arteko lotura eragiten du.

Aldiz, liburuaren antolaketak zailtasunik gabeko istorioari kontrapuntua ematen dio, eleberriak egunkari desordenatu eta zatikatu baten itxura baitauka, nahiz eta narratzaile orojakile bat izan protagonistaren bizitzaren ertz guztietan arakatzen duena.

Horretarako, kontakizunean etengabeko jauziak egiten ditu, irakurlea adi egotera behartuz eta Mirenen errealitatea zeharka ehunduz; beraz, bidean daten eta lekuen aipamenak ere garrantzi berezia dauka, nobelaren lehenengo atala ia istorioaren amaieran hasten delako, Mirenek diruz betetako sobrea jasotzen duenean. Edozelan ere, hirugarren pertsonaren erabilerak eta elipsien nagusitasunak ez dute oztopatzen subjektibotasunaren agerpena, zeren testuan dauden digresioei esker sarritan protagonistaren ahotsa zuzenean entzuten dugula baitirudi.

Mirenek zergatik eta nola burutu duen eraldatze prozesua azaltzean, lehenengoz eraikitakoa deseraiki behar da; horregatik esperientzia ezberdinekin bat egiten duten hiru espazio nagusi nabarmentzekoak dira. Bik hirien kartografia osatzen dute: bizipenak Bartzelonako balizko kosmopolitismoari eta anonimotasunari lotuta daude, batetik, eta, Donostiari (jaioterriari) eta geografia pertsonalari, bestetik; hirugarren espazioak protagonistak Donostiatik ekialderantz hasten duen bidaiarekin zerikusia dauka, eta iniziatikotzat har genezake nortasunaren bilakaeran eta istorioan erabakigarria delako. Jonek eta Mirenek Bartzelonan elkar ezagutzen dute, amankomunean dauzkaten euskalduntasunak (nahiz eta ikuspuntu desberdinetik ulertu), lagunek eta sorkuntza artistikoak lotzen dituzte. Maila diferenteetan bada ere, Bartzelonak arrakasta lortzeko ateak irekitzen dizkie biei eta Donostian artearen munduak berriro elkartzen ditu.

Horrela, liburuan sorkuntzaren zirrikitu ilunak aipatzen dira, baita lan batzuen zalantzazko egiletasunaren aitortza ere. Non hasten da besteen ekintzetatik xurgatutakoa? Lapurreta, plagioa, pastichea? Noraino heltzen da besteen lepotik irudi propioa eraikitzea? Hein handi batean, Ekialderako bidaia berebizikoa da pertsonen eta gorputzen arteko harremanei lekua egiteko eta, aldi berean, gertatutakoaz kontziente izateak Jonekin daukan konfliktoa arintzen laguntzen dio protagonistari. Egungo unibertsoan funtsik gabeko loturak gailentzen dira, eta eskertzen da testuak birtualak ez diren sareak eta esperientziak solidifikatzearen alde egitea. Kontsekuentea izatearren Mireni azala erretzen zaio heldutasunaren bidegurutzean; hala ere, gogoratu azal arrakalatua ezkata bihurtu ostean azalberritua agertzen zaigula.

Azken kritikak

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak