kritiken hemeroteka

8.288 kritika

« | »

Bihotz handiegia / Eider Rodriguez / Susa, 2017

Isileko entziklopedia emozionala Joannes Jauregi / Berria, 2017-12-03

Zineman sarri esaten da pantailan ikusten duguna bezain garrantzitsua dela ikusten ez duguna. Literaturan, papereratutako hitzez gain, tintontzian geratu direnei ere erreparatu behar omen zaie. Idazleak, dioena ez ezik, isiltzen duena ere menderatu behar omen du. Are gehiago ipuingileak.

Laugarren ipuin-liburua du Eider Rodriguezek oraingo hau. Sei narrazioz osatuta dago, eta, egilearen orain arteko guztiek bezala, lehen ipuinaren izenburua du liburuak. Jarraikortasun horren ildotik, esan beharra dago Bihotz handiegia-n aurkituko dugunak nekez harrituko duela Rodriguezen ipuingintza ezagutzen duen irakurlea. Izan ere, pertsonen arteko harremanak ditu langai: harreman mingostuak, harreman arroztuak, harreman izoztu eta etenak, eta haien guztien azpiko autobide emozional konplexua. Eta horretan, bederen, betiko idazle bera dugu.

Hala ere, Bihotz handiegia-n orain arte ez bezala haztatzen ditu Rodriguezek jada berezkoa duen intimismoaren mugak, ertzak eta barrunbeak. Pertsonaiak berak baino gehiago, pertsonaia horien ni-ak dira nagusi ipuinotan, eta ni horien barruko emozio eta sentimenduen etengabeko joan-etorriak. Hargatik ere, Rodriguezek ez du bisturia hartu eta bere pertsonaien disekzio emozional kirurgikorik egiten, haien erraiak azalera ekarri eta banan-banan aletu eta aztertzeko. Horren ordez, isiltasunaz maisuki baliatzen da idazlea, esandakoarekin bezainbeste (edo agian gehiago) kontatuz esan gabekoarekin. Horretarako, ezinago zainduak dira ipuinotako ahots narratiboak, eta erabat menderatzen dituzte beren isiltasunak, maisuki tolestuz lehen nahiz hirugarren pertsonara, eta inoiz baita bigarrenera ere, Paisaiak ipuinean, esate baterako. Ipuin aipagarririk bada, halere, liburuari izenburua ematen dion Bihotz handiegia da hori, non Rodriguezek bere ipuingintzaren zinezko harribitxi bat zartarazten digun muturrean.

Bere intimismo sotil horretan, berebiziko garrantzia dute eguneroko bizitzako objektu eta keinuek, kasik haien azpian baleude bezala bisturiaz erauzi gabe ere gardenki antzematen diren emozioen zainak. Xehetasunik txikienen atzean mundu bat dagoelako sentipena du irakurleak: azazkal batzuen more zartatua, Queen-en kantu bat, arrainontzi hutsa… Guztiak ezinbesteko bilakatzen dira, funtsean kanpoko munduko elementu horiek pertsonaien barne mundua islatzen baitute.

Azkenik, ezin aipatu gabe utzi zenbait ipuin hanka-puntetan zeharkatzen dituen kutsu politiko leuna. Pertsonaia batek baino gehiagok duen klase-kontzientzia, Frantziaren eta Espainiaren arteko muga, zeinak atrezzo huts baino gehiago delako irudipena eman nahi duen… Ez da diskurtso politikorik taxutzera iristen, noski, horrek ziur aski zangotraba egingo bailioke ipuinetan nagusi den intimismoari. Nolanahi ere, liburuan badirudi lanketa-eske dagoela berariaz landu gabeko harrobi hori, ate erdi irekian zelatan dagoen mamuak barrura sartu nahiko balu bezala.

Funtsean, esku artean dugun hau egilearen ipuingintzaren alerik finena da, bere ibilbidearen kateari tinko eutsi eta distira ateratzen diona. Ea hurrengo katebegiak zer dakarkigun.

Azken kritikak

Gizon barregarriak
Joxean Agirre

Asier Urkiza

Barbaro iraun
Louisa Yousfi

Amaia Alvarez Uria

Izotz ura
Lide Hernando Muñoz

Aiora Sampedro

Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson

Irati Majuelo

Itzulerak
Miren Agur Meabe

Aiora Sampedro

...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo

Jon Jimenez

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Asier Urkiza

Hitzak palmondo
Silvia Federici

Nagore Fernandez

Altxa, hildakoak
Fred Vargas

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels

Aritz Galarraga

Maitasun kapitala
Karmele Jaio

Mikel Asurmendi

Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro

Paloma Rodriguez-Miñambres

Jausiz
Alain Mendizabal Diaz

Maddi Galdos Areta

Hiriak eta urteak
Xabier Montoia

Irati Majuelo

Artxiboa

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

Hedabideak