« Poesia, isilik oihukatzeko baliabidea | Arauak hautsiz »
Errautsera arteko sugarra / Imanol Zurutuza / Elkar, 2002
Gaitza zer den Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 2003-01-19
Zalantza izan dut une batez izenburu zaileko liburu honi jeneroa jartzerakoan, ez bainekien saiakera ote, ala poesia. Azkenik eleberria jartzea erabaki dut, jakinik, eleberriak, gaur egun bederen, saiakeratik hartzen duela arnasa, poesiatik bezainbat. Baina “eleberri” hitzak ere ez du erabat laburtzen liburuak bere osotasunean, bere handitasunean, bere neurriz kanpoko zabalkundean, esan nahi duena. Nago liburua ibaiaren irudiarekin aldera daitekeela (ez naiz horretan oso orijinala; liburu-ibai asko dago munduan, ibaiarena baita metaforetan zaharrena ez bada ere, zaharrenetakoa bai), ibaia iturri baita hasieran bederen, gorputza hartzen du gero, besoak eransten zaizkionean, eta azkenik itsasoarekin elkartzean ez jakin non ote ibai eta non itsaso, non ote burua. Halako tankera du liburuak. Hasieran idazlearen gogoeta, hustu-nahi edo behera beharra (nahiz hirugarren pertsonaz mozorrotu, idazlearen nia oso agerikoa da); gero testuak bere bidea hartzen du aurrera ahala, gizendu eta aberastu
egiten baita, historia (liburuak historia bat kontatu nahi du, idazleak gertu-gertutik, minetik minera, bizi izan duena), eta azkenik ez jakin amaitzen den ala, bestela, berriz hasteko prestatzen den. Gaitza du liburuak gaia, gaixotasunaz haratago den gaitza, gaitz guztiak ez baitira gaixotasun, eta gaixotasun guztiak ez gaitz ere. Gaitzaren nondik norakoa jakiterik ez dagoenez, gaitzaren jokaera ez baita arrazionala; gaitzaren iturburua non dagoen asmatzerik ez dagoenez, ez baitago toki zehatz batean; gaitza sentipen hutsa denez, gaitzari buruz jardun beharrean, gaitzetik ihes egiteko saioa da idazleak prestatu diguna. Gaitza izendatzea gaitzaz jabetzea baita, eta sendagarri ez bada ere, baliagarri zaio idazleari; izendatzen duguna geure egiten baitugu, lagun gisa. Geure egiten duguna eramangarriago zaigu, geure egin ez duguna baino. Horrela, liburuak hitzak dakartza, hiztegi batean bezala, hala “izu” nola “kontsolamendu”, hala “dolu” nola “esperantza”. Gaitza zer den ezagutzea lortu duen idazle baten liburua da; kontsolamendu bila abiatuta agian. Lortu duena, ordea, testu eder eta liluragarria da, min artean sortutako lorea bezalakoa.
Kontra
Ane Zubeldia Magriñá
Irati Majuelo
Denbora galduaren bila / Swann-enetik
Marcel Proust
Aritz Galarraga
Iraileko zazpi egun
Eneko Azedo
Aiora Sampedro
Iragan atergabea
Julen Belamuno
Mikel Asurmendi
Anatomia bertikalak
Lierni Azkargorta
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Lurrez estali
Ximun Fuchs
Jon Jimenez
Irakurketaren aldeko manifestua
Irene Vallejo
Mikel Asurmendi
Poesia guztia
Safo
Mikel Asurmendi
Josefa, neskame
Alaitz Melgar Agirre
Jon Jimenez
Oihaneko ipuinak
Horacio Quiroga
Jon Jimenez
Reset
Aitziber Etxeberria
Mikel Asurmendi
Baden verboten
Iker Aranberri
Jose Luis Padron
Gizaberetxoak gara
Mikel Urdangarin Irastorza
Jon Jimenez
Iragan atergabea
Julen Belamuno
Hasier Rekondo