kritiken hemeroteka

8.496 kritika

« | »

Batetik bestera / Eusebio Erkiaga / Itxaropena, 1962

Galdu-gordeko ibillerak Luis Mitxelena / Egan, 1962

Erkiaga lekeitiarra, poesia baztertu gabe, zorionez, eleberriari ekin zionean, ez zitzaigun nolanahi hasi, haizearekin burruka ari dena bezala, ongi jakinaren gainean baizik. Ederki erakutsi du, izan ere, bidean topa zitzakeen eragozpenak menderatzeko tresnez horniturik abiatu zela: lekuko dugu 1958ko Txomin Agirre saria eraman zuen Araibar zalduna (ikus aurtengo EGAN, 87gn. orrialdean) eta, hori aski ez bazen, iaz saritu duten Batetik bestera hau.

Erkiagaren hizkeraz eta idaztankeraz esanak daude sarritan esan behar zirenak oro. Nork ez dizkio aitortuko agerian daramatzan dohai nabarmenak? Hiztun ederra da beti, joria eta aberatsa, eta beste guztiaz gainetik jatorra. Jatortasun hori, noski, hain egoki darabilen jatorrizko Bizkaiko euskalkiari zor dio, hizkuntza zabalago eta osoago baten oinarri sendoa baizik ez bada ere. Ez baitu euskalki hori estuegi mugatzen, zenbaitek ohi duenez. Horrela mintzatzen delarik, zuzen ari da bere herritarrentzat, eta argi eta errazki gainerako euskaldunentzat.

Oraingo eleberrian, Nikanor, behinola Zorrizto izana, hartu du bidelagun Erkiagak, Wilhelm Meister berri baten gisa, eta haren ikasletako eta erbesteko urteak kontatzen dizkigu hizkuntza oparoan.

Nikanor, ordea, gazterik hilko da eta ez da inora helduko. Behar beltzak eta kale gorriak eman dioten hazibide latza galduak izango ditu, bai onerako eta bai gaitzerako. Badirudi onean urteak joan ahala galtzen ari dela, baina gaiztakeriaren bideetan aurrerakada larririk egin gabe.

Eta buruenik, heriotze on batek azken epela ipintzen dio bizitza epel bati.

Horixe da, nik uste, Nikanorrengandik baztertzen gaituena, harenganako interes bizirik ezin dezakegularik senti: ez dugula beragan ikusten bestetarako gaitasunik, grina sutsurik edo ezinezko ametsik. Horrelakoxea zirudien eta horrelakoxea izan da, ez zerurako eta ez infernurako, Garibayren arima bezala.

Nolanahi ere, bidelagun gexa xamar honen gorabeherak ezin hobeki adierazten dizkigu egileak. Eta haren pausoa baldana den bezain bizkorra eta zailua da Erkiagak eleberri honetan daraman ibilera. Teknikaren jabe dugu, eta teknikaren neurriko gaia arkitzea ez du neke izango.

Azken kritikak

Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart

Gorka Bereziartua Mitxelena

Ez-izan
Jon K. Sanchez

Aiora Sampedro

Pleibak
Miren Amuriza

Jon Jimenez

Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien

Asier Urkiza

Oroi garen oro
Beatriz Chivite

Nagore Fernandez

Jakintzaren arbola
Pio Baroja

Aritz Galarraga

Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi

Hasier Rekondo

Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga

Mikel Asurmendi

Baden Verboten
Iker Aranberri

Paloma Rodriguez-Miñambres

Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi

Mikel Asurmendi

Dolu-egunerokoa
Roland Barthes

Asier Urkiza

Guardasol gorria
Lutxo Egia

Nagore Fernandez

Zero
Aitor Zuberogoitia

Jon Jimenez

Artxiboa

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

Hedabideak