« “Uskeriak” | Jolasak »
Batetik bestera / Eusebio Erkiaga / Itxaropena, 1962
Galdu-gordeko ibillerak Luis Mitxelena / Egan, 1962
Erkiaga lekeitiarra, poesia baztertu gabe, zorionez, eleberriari ekin zionean, ez zitzaigun nolanahi hasi, haizearekin burruka ari dena bezala, ongi jakinaren gainean baizik. Ederki erakutsi du, izan ere, bidean topa zitzakeen eragozpenak menderatzeko tresnez horniturik abiatu zela: lekuko dugu 1958ko Txomin Agirre saria eraman zuen Araibar zalduna (ikus aurtengo EGAN, 87gn. orrialdean) eta, hori aski ez bazen, iaz saritu duten Batetik bestera hau.
Erkiagaren hizkeraz eta idaztankeraz esanak daude sarritan esan behar zirenak oro. Nork ez dizkio aitortuko agerian daramatzan dohai nabarmenak? Hiztun ederra da beti, joria eta aberatsa, eta beste guztiaz gainetik jatorra. Jatortasun hori, noski, hain egoki darabilen jatorrizko Bizkaiko euskalkiari zor dio, hizkuntza zabalago eta osoago baten oinarri sendoa baizik ez bada ere. Ez baitu euskalki hori estuegi mugatzen, zenbaitek ohi duenez. Horrela mintzatzen delarik, zuzen ari da bere herritarrentzat, eta argi eta errazki gainerako euskaldunentzat.
Oraingo eleberrian, Nikanor, behinola Zorrizto izana, hartu du bidelagun Erkiagak, Wilhelm Meister berri baten gisa, eta haren ikasletako eta erbesteko urteak kontatzen dizkigu hizkuntza oparoan.
Nikanor, ordea, gazterik hilko da eta ez da inora helduko. Behar beltzak eta kale gorriak eman dioten hazibide latza galduak izango ditu, bai onerako eta bai gaitzerako. Badirudi onean urteak joan ahala galtzen ari dela, baina gaiztakeriaren bideetan aurrerakada larririk egin gabe.
Eta buruenik, heriotze on batek azken epela ipintzen dio bizitza epel bati.
Horixe da, nik uste, Nikanorrengandik baztertzen gaituena, harenganako interes bizirik ezin dezakegularik senti: ez dugula beragan ikusten bestetarako gaitasunik, grina sutsurik edo ezinezko ametsik. Horrelakoxea zirudien eta horrelakoxea izan da, ez zerurako eta ez infernurako, Garibayren arima bezala.
Nolanahi ere, bidelagun gexa xamar honen gorabeherak ezin hobeki adierazten dizkigu egileak. Eta haren pausoa baldana den bezain bizkorra eta zailua da Erkiagak eleberri honetan daraman ibilera. Teknikaren jabe dugu, eta teknikaren neurriko gaia arkitzea ez du neke izango.
Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart
Gorka Bereziartua Mitxelena
Ez-izan
Jon K. Sanchez
Aiora Sampedro
Pleibak
Miren Amuriza
Jon Jimenez
Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien
Asier Urkiza
Oroi garen oro
Beatriz Chivite
Nagore Fernandez
Jakintzaren arbola
Pio Baroja
Aritz Galarraga
Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi
Hasier Rekondo
Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga
Mikel Asurmendi
Baden Verboten
Iker Aranberri
Paloma Rodriguez-Miñambres
Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi
Mikel Asurmendi
Dolu-egunerokoa
Roland Barthes
Asier Urkiza
Guardasol gorria
Lutxo Egia
Nagore Fernandez
Zero
Aitor Zuberogoitia
Jon Jimenez