kritiken hemeroteka

8.528 kritika

« | »

Iazko hezurrak / Unai Elorriaga / Susa, 2014

Iazko hezurrak Joxe Aranzabal / Faroa bloga, 2015-06-03

Jaio zen une beretik, Irene Arrias indarkeriaren itzalpean bizi izan zen. Unai Elorriagak horixe azpimarratu nahi izan du Iazko hezurrak bere azken nobelaren lehen lerrotik: “Irene Arriasek ia zentimetro eta erdiko urratua egin zion amari jaio zenean, Algortan, 1971ko urtarrilaren 25ean. Odol asko eta desberdinak nahastu ziren amaren izterretatik, likido lodi batzuk ere bai beharbada”. Denok izan gaitezke Irene Arrias, denok jaiotzen gara-eta horrela, odol artean. Abisatuta gaude.

Nobela honek bi plano ditu: batean Irene Arriasen bizitza kontatzen da, Algorta eta Bilbo inguruan; bestean, han eta hemen, munduan, gertatutako indarkeria jazoera nabarmenak: Gerra Zibila, Lehen eta Bigarren Mundu Gerrak, Errusiako Iraultza, Gaddafi eta Saddam Husseinen amaiera, eta, batez ere, ETA eta Ruandako genozidioa.

Hizkera sinplea erabilita, idazleak episodio mordoa narratzen ditu, biolentoak, gehienak ere jende xeheari gertatutakoak. Horretarako lekukoen adierazpenak hartu ditu kontuan, baladak, kronikak, bideoak eta idazle askoren esperientziak, askotan kontraesankorrak: Tolkien, Lobo Antunes, Ambrose Bierce, Galeano, Grossman, Gunter Grass, Faulkner, Dahl, Orwell, Lauaxeta, Aitzol… Hizkerak berak mantsotu egiten du irakurketa —nire kasuan, behintzat—, baina hori ez da oztopo irakurtzen segitzeko.

Ematen du narratzaileak tonu neutroan kontatzen dituela esan beharrekoak, baina majo bustitzen da nobelan barrena: “Propaganda behar da umeentzat, militarren dantzaldiak, koronelen trajeak, heroiak, ezkontzak, lapurretak, zigortzen ez direnak, arpilatzeak, bortxaketak. Sari horiei begira jasan ahal da hori guztia, militarren artean, sarjentuen artean, lurrean, lokatzetan”.

Hari nagusiarekin batera, idazleak hainbat narrazio labur sartu ditu liburu honetan, indarkeriarekin lotuak. Horiek deskolokatu naute apur bat liburu hau irakurtzerakoan, beharbada narrazio laburrak irakurtzeko ditudan arazoengatik. Laugarren atala, berriz, azkena, bihotza kuzkurtuta irakurri dut, hain da-eta beldurgarria Irenek (eta, hedapenez, guk denok) bizi dezakegun noraeza, biolentzia eta izua gugan fokatzen direnean.

Emaitza da biolentziaren salaketa gupida bakoa, urrutikoa eta etxekoa. Irakurleak prest izan behar ditu barrenak hau dijeritzeko, kasu askotan irakurketak gorputz txarra uzten du-eta.

Liburu hau ez da best-seller horietakoa. Hemen idazleak ez du bat ere kontzesiorik egiten irakurlea lasaitzeko. Kontrara. Hala ere, liburu bikaina iruditu zait.

Azken kritikak

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak