kritiken hemeroteka

8.528 kritika

« | »

Apirila / Iñigo Aranbarri / Susa, 2014

Krisia eta eldarnioa Javier Rojo / El Correo, 2014-08-09

Apirila hilabeterik krudelena izan daiteke, baina baita krabelinak eta abestiak ikurtzat hartzen dituzten iraultzak gertatzen direneko hilabetea ere. Hilabetearen izaera bikoitz hori nolabait islatuta geratzen da Iñigo Arabarrik izenburutzat hilabetearen izena aukeratu dion nobela honetan.

Apirila-n argumentua bi planotan zabaltzen da, bietan narrazioa fokalizatzeko pertsonaia berbera agertzen zaigularik: Esteban. Estebanek ikusi du nola azken boladan bere bizitza poliki-poliki porrotera amiltzen den, inguratzen gaituen krisialdia alde guztietara zabaltzen delarik. Krisiaren ondorioz langabezian geratu da, eta bizitza pertsonalean ere krisi horrek eragin nabarmena izan du, emazteak utzi egin baitu. Lanik gabe, zulora amiltzen da pertsonaia. Gau batean gehiegi edan ondoren izandako istripu batengatik buruan kolpe gogorra hartzen du eta eldarnioen artean XVIII. mendean agertzen da, hain zuzen ere Azkoitian 1766ko apirilean gariaren garestitzea zela-eta piztu zen matxinadaren erdian.

Argumentuan nahiko begi-bistakoak iruditu zaizkit nobelan plazaratu nahi diren asmo ideologikoak. XVIII. mendean gertatutako matxinada krisi baten ondorioa da, eta inolako arazorik gabe gaur egungo krisiarekin parekatu liteke. Izan ere, aberatsen eta pobreen arteko borroka etengabearen bi adibide baino ez lirateke izango bi garai hauetan sortzen diren krisiak, azken finean borroka hori bat bakarra eta denboran zehar zabaltzen dena baita. Baina nobela baten aurrean gaudelarik, askoz interesgarriagoa iruditu zait liburu honetan erabiltzen den kontamoldea.

Lehenengo eta behin, idazkera, estiloa aipatu behar da. Iñigo Aranbarrik iradokizunez beteriko testu bat sortu du, hiztegiaren aldetik aberatsa, baina batez ere euskarak hitzen ordenaren aldetik eskaintzen dituen aukerei era miresgarrian etekina ateratzea lortu du idazleak. Eta bestaldetik, errealitate paraleloak bikain uztartuta agertzen dira, eldarnioaren eta errealitatearen arteko mugak lausotuz.

Ezker klasikotik hartutako planteamendu ideologikoak daude argumentuaren abiapuntuan, baina idazleak jakin du halako planteamenduak estetikaren aldetik ikusgarria den nobela-diskurtso baten bidez plazaratzen.

Azken kritikak

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak