kritiken hemeroteka

8.528 kritika

« | »

Baita hondakinak ere / Iñigo Astiz / Susa, 2012

Mundua ahora Jose Luis Padron / Bilbao, 2013-03

Iñigo Astizen (Iruñea, 1985) lehendabiziko liburua, Baita hondakinak ere, Susa argitaletxeak kaleratu du.

Esperimentatzeko askatasuna baliatu du Iñigo Astizek Baita hondakinak ere poema liburuan. Hori da liburuko serie baten motibazioa, esperimentuena, eta liburuan dagoen bultzada nagusia hasieratik bukaeraraino.

Gizarteak agintzen diguna egiten dugu ia beti, salbuespenak salbuespen. Eta salbuespenak salbuespen, gizarte baldintzatzaile horren ispilu izan ohi den familiak esaten digunak ere iniziatibarik gabe uzten gaitu. Are gehiago esango nuke, botere eta politika aldetik ez da komeni guk geuk geure sormenerako eskubide eta askatasuna zer diren eta gustatzen zaizkigun gauzak nola sortu, nola bizi eta nola gozatu jakiterik. Eskemak apurtu egiten dira hala gertatuz gero. Eta ez da erraza gehiengoren gustagarri ez zarela sentitu eta horrela lasai ibiltzea.

Baina sormenak ez dauka mekanismo erregulatzaile gaiztorik, ezta muga frustratzailerik ere. Sormena sormena da, eta puntu. Eta sormen estetikoan libre izatea baino plazer handiagorik gutxi. Haurrei begiratu baino ez dago, haientzat dena da sortuz hazi, ikasi eta gozatzea: euren buruak eta besterena laztantzea, gauzak ukitzea, zerbait ahora eramatea… Haurrak txikitatik esperimentatu egiten du eskuekin, gorputzarekin, hizkuntzarekin… Bere buruarekin eta munduarekin elkarrekintzan hasten da jaiotzetik beretik, eta bere burua eta mundua deskubrituz gozatu egiten du. Hazi ahala, gizarteak nahiz kulturak baldintzatzen gaituzte, ordea.

Hori da Baita hondakinak ere poema-bildumaren irakurketak benetan piztu didan hausnarketa, transmititu didan sentimendua, alegia Iñigo Astizek ere esperimentatu egiten duela eskuekin, gorputzarekin, hizkuntzarekin. Libre. Eta Fernando Pessoak adierazitako desio poetiko batean oinarrituta, liburua lurra jaten hasten du Astizek, ahora sartu eta kosk egiten: “Lur pixka bat hartu dut etxeko baratzetik / eta harrixkak baztertuta ahoratu gero”. Ahora eramaten du Astizek mundua, baita hondakinak ere. Batez ere hondakinak. Esperimentazioa da bere hitzaren oinarri. Eta horrek ematen dio plazera. Jolas egiten du, baina jolas hori oso sakona da. Horregatik esan du, mugarik gabeko irribarrea ahoan, “poema batek bete behar duen lehenengo baldintza ni dibertitzea da”.

Azken kritikak

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak