susa | literaturaren zubitegia | literatur emailuak | armiarma | klasikoak | aldizkarien gordailua | basquepoetry | euskarari ekarriak

« Gora eta behera | Mundua ahora »

Hormako paper horia / Charlotte Perkins-Gilman (Ana I. Morales) / Edo!, 2012

Askatasuna, lumaz Peru Iparragirre / Gaztezulo, 2013-03

Liburudendan atzera eta aurrera nenbilela, hurrengo irakurgaia izango nuenaren bila, liburu txiki horiak nire begirada bereganatu zuen.

Izenburua irakurtzean konturatu nintzen azken aldian asko aipatzen ari ziren liburua zela, Charlotte Perkins-Gilman (Hartford, Connecticut, 1860 – Pasadena, Kalifornia, 1935) soziologo eta idazlearen Hormako paper horia.

Ana I. Moralesen itzulpena Saioa Ruizek eta Amaia Serranok egindako hitzostearekin batera argitaratu berri du Edo! argitaletxeak. Nahiz eta fikzioa izan zati handi batean, autobiografikoa ere bada: lehen haurra eduki ondoren bizi izan zuen depresioaren tratamenduak sufriarazitakoak kontatzen ditu bertan, tratamendu horren funtsa ohean etzanda egotea, bere alaba zaintzea, etxeaz arduratzea eta ez irakurtzea edo idaztea zen. Tratamendu horrek bere egoera muturreraino eraman zuen. Kontakizun honek hainbat irakurketa izan ditu historian zehar.

Ipuinak ez ezik, hainbat saiakera eta artikulu idatzi zituen bere bizitzan zehar, hitzaldiak ere eman zituen; oso ezaguna izan zen AEBetan XIX. mendean. Eragin handia izan zuen mugimendu feministan, emakumeen boto eskubideaz gain haien bizi-askatasuna ere aldarrikatu zuen. Emakumeek, libre izateko, askatasun ekonomikoa behar dutela zioen, hau da, andrazkoen aurkako errepresioaren oinarria dependentzia ekonomikoan dagoela. Gizon eta emakumeen arteko lan banaketa tradizionala iraultzeko proposamena izan zen mugimendu feministari egin zion ekarpen garrantzitsuenetako bat.

Bere bizitzari amaiera eman zion minbizi sendaezina zuela jakin zuenean; bere lanak, ordea, bizirik dirau.