kritiken hemeroteka

8.518 kritika

« | »

Erraiak / Danele Sarriugarte / Elkar, 2014

Erraien mintzoa Ibon Egaña / Deia, 2014-05-10

Pertsonaia nagusi baten eta haren ahots narratiboaren gainean eraikia da Danele Sarriugarteren lehen eleberria, Erraiak. Nobela abiarazteko aitzakia narratiboa, aldiz, bikote-haustura du. Izenik gabeko narratzaileak, hogeitaka urteko neska gazteak, etxera heldu eta bikotekide izandako mutilaren agur-oharra aurkitu du.Horrek abiaraziko du narratzailearen barne-bakarrizketa, bikote-harreman horren sorreraren eta gainbeheraren zein aurretik gazteak izandako harremanen gaineko gogoeta eta disekzioa.

Berlin, Denver, Gasteiz eta sorterriaren artean ibilitako narratzailearen bakarrizketa neurotikoak denboran atzera-aurrerak egingo ditu, orainaldi zentripetu batetik abiatuta, eta bide horretan Z-rekiko harremana, Y-rekikoa edo U-rekiko adiskidantzaren akabera aletuko ditu, ikuspegi eszeptiko, batzuetan ironiko eta anti-erromantiko batetik, Bukowskiren eta Mari Luz Estebanen arteko halako balizko talaia berezitik, gorputza norbere buruaren eta harremanen ezagutzarako bitarteko gisa hartzen duen ikuspegitik. Trebe dabil narrazioaren atzera-aurreretan narratzailea, eraman egiten du irakurlea denboran atzera, berriro ere ezinegonezko orainaldira itzultzeko; tartean, sinesgarriro birsortzen ditu zenbait eszenatoki eta giro, gauekoak eta urbanoak nagusiki.

Hogeita hamar urteak oso urrun ez dituen narratzailearen nortasunaren sorrera dateke eleberriaren gaietako bat, artistaren gaztetako portreta gisakoa; herritik, Berlin eta Denverretik barrena, Gasteiza egindako ibilbidean narratzailearen inguruarekiko aldaketa (lagunekiko, sendiarekiko, mutilekiko) ezagutzen dugu, baina batez ere artista identitatearen sorrera. Hala, berezitasunaren eta normaltasunaren arteko dikotomian, konbentzio sozialetatik kanpo baina aldi berean barnean dago protagonista gaztea, eta kontraesan horiek arakatzen ditu egileak. Orobat, idazle eta musikarien aipu ugariek pertsonaiaren artista izaera hori azpimarratzera datoz. Ordea, narratzaileak artistaren pose hori inoiz autoironiaz hartzen badu ere, inpresioa izan dut ironia azalekoak ez duela erabat deusezten posea eleberrian zehar eta horrek urrundu egiten duela pertsonaia eta haren ahotsa irakurlearengandik.

Ahotsa da, dena den, eleberriaren lorpenik eta ezaugarri-markarik esanguratsuenetakoa ziurrenik. Estilo hotza, arrazionala, gordina, bihurria eta aldi berean jolastia, diferentziak diferentzia, Uxue Apaolazarena edo Iratxe Esnaolarena gogora ekar dezakeena. Beldurrik gabe ibili da Sarriugarte sintaxia bihurritzen, gauzei bere izenez deitzen edo hiztegia bera berritzen, aldi berean hoztasun analitikoa eta pertsonalitate bakana lortuz. Haatik, eleberriaren hasieran estilo hori narrazioari ongi egokitzen bazaio ere, inpresioa dut oro har estiloaren bortiztasuna eta gordintasuna ez dela kontakizunaren edukiei dagokiena. Alegia, idazkeran bertan dagoen tentsiorik ez dagoela narratzen den horretan (edo neuri behintzat ez zait iritsi) eta, hala, une batzuetan kontakizunari estilo-ariketaren traza hartu diot, estiloa handiegi etorriko balitzaio bezala, gaina hartuko balio bezala kontatu nahi den istorioari. Edonola ere, ahots berri indartsu eta arras pertsonala ekarri du Sarriugartek euskarazko nobelara, oso kontuan hartzekoa inondik ere.

Azken kritikak

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Iragan atergabea
Julen Belamuno

Asier Urkiza

Paziente isila
Alex Michaelides

Nagore Fernandez

Eromenaren laudorioa
Erasmo Rotterdamgoa

Aritz Galarraga

Coca-Cola bat zurekin
Beñat Sarasola

Mikel Asurmendi

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Jon Jimenez

Amaieratik hasi
Naia Torrealdai Mandaluniz

Amaia Alvarez Uria

Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien

Aitor Francos

Urrats galduen hotsa
Luis Garde

Jose Luis Padron

Simulakro bat
Leire Ugadi

Ibon Egaña

Bigarren sexua
Simone de Beauvoir

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak