kritiken hemeroteka

8.528 kritika

« | »

Lasai, ez da ezer gertatzen / Ana Malagon / Elkar, 2014

Gertatzen dena Ibon Egaña / Deia, 2014-03-15

Ezin esan proposamena ausarta ez denik: 160 bat mikroipuin ditu Ana Malagonek lehen liburuan, oso eite desberdinekoak; gehitu horri generoak berak duen arriskua: asko jokatzen baitu egileak orrialde (paragrafo) bakarrean, irakurlea poltsikoratzeko bigarren aukerarik gabe. Ez nuke esango guztietan asmatu duenik, baina narraziorako zolitasuna eta sena begi bistan daudela uste dut 160 narraziootan. Askotan etortzen zait gogora Harkaitz Canok duela urte mordoska bat Carverri buruzko hitzaldi bati jarri zion izenburua: Zer gertatzen den ezer gertatzen ez denean. Ezinbestean, berriro etorri zait burura Malagonen ipuin liburuaren izenburua irakurritakoan ere. Ez ipuingile iparramerikarraren trazarik aurkitu dudalako hemen, eta ezta hitz-joko soilagatik ere, ezpada lasaitasun itxurapean, egunerokotasunean gertatzen diren gauza txikiak direlako ipuin hauetako ardatza ere. Gertatu, izan ere, gauza ugari gertatzen da narraziootan.

Mikroipuinak zehaztasuna duke ezaugarri behinena; soberako hitzik ez izatea, lerro gutxitan mundu narratibo osoa eraikitzea, eta irakurlea espero ez duen bazterretik harrapatzea. Mikroipuinaren definizio zurrunenari bete-betean atxikitzen zaizkion testu ugari ondu ditu Malagonek; teknika, ikuspegi eta egitura narratibo franko maneiatzen ditu, inoiz liburuari katalogo itxurarik eman gabe. Lehen lerrotik ipuinari dagokion giroan eta ahotsean sartzen du idazleak irakurlea, eta sarritan ustekabean harrapatzen azken lerroarekin. Aitzitik, ipuin zenbaiten amaierak gertuago daude Elearazi blogean jasotako testu batean David Gaffneyk mikroipuinen bukaeretarako proposatzenduen eredutik: “Ez du istorioa itxi behar, baizik eta leku berri batera eraman behar gaitu; leku bat non istorioko ideiei buruz pentsatzen jarraituko baitugu eta geure buruari galdetuko baitiogu zer esan nahiko zuen irakurritako guztiak”. Malagonen ipuinetan amaiera ez da beti txiribuelta; batzuetan kontatutakoaren gaineko mikrogogoeta da, irakurlearen eskuetan uzten dena.

Badira, baina, mikroipuinaren egitura kanonikoenetik aparteago mugitzen diren testuak ere. Zenbaitetan, haurtzaroari eskainitako testu ugarietan kasurako, ipuinetik baino apunte memoristikotik hurbilago dauden narrazioak ondu dira; biografia markatzen duten une epifaniko eta premonitorioak arakatzen dituztenak. Estimatzekoa iruditu zait narrazio horietan islatzen den haurtzaroaren ikuspegi ez-naifa, eta gertaera xume bezain sinesgarrietan epifania txikiak ikusteko trebezia. Ludikoagoak dira beste ipuin batzuk, ironiarekin, hitz-jokoekin, balizko ezinezkoekin jolas egiten dutenak. Ez naute hainbeste asebete mota horretakoek.

Aniztasunean badu batasunik liburuak: giro urbano eta globaletan kokatuak dira, motibo eta erreferentziak errepikatzen dira, narratzaile anitzen ahotsek badute antzekotasunik (eszeptizismoaren eta ironiaren artean) eta, finean, bada begirada etsitu eta eszeptiko bat testu gehienak zeharkatzen dituena. Ipuin askoren atzean, izan ere, munduak norberagandik espero duenera egokitu ezina dago, lekurik aurkitu ezina, eta horren ondoriozko bakardadea. Mundu-ikuskera propio bat, beraz, narrazio-molde ugaritan emana. Ez da gutxi lehen liburu baterako.

Azken kritikak

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak