kritiken hemeroteka

8.528 kritika

« | »

Larrepetit / Pello Lizarralde / Erein, 2002

Larrepetit Andolin Eguzkitza / Euskaldunon Egunkaria, 2002-09-02

Duela lau bat hilabete Pello Lizarraldek esandako batzuk erabili nituen Seiko Urre honetan, J.L. Zabalak egindako itaun batzuen kariaz. Lizarraldek istorioak ez zaizkiola interesatzen segurtatzen zuen, begiratua baizik. Hor zegoela kontaeraren gakoa, edo berba borobilagoak erabilita, eleberriaren funtsa. Istorioetarako XIX. mendea geneukala zioen idazle giputz-nafarrak. Nik kontra egin nion argudio formal, baina biologiarekin loturiko bat erabilita. Gure garunaren ahalmena amaigabea ez izanik, beraren jarrerak kontaera-literaturari uko egitea esan gura zuela nioen, gizakiak asma ditzakeen kontatzeko moduak beti izanen baitira mugatuak, musika jotzeko edo pintatzeko asma ditzakeenak bezalakoxeak, jakina. Gainera, banioen, baldin badago gizakiari plazera sortzen dion zerbait hori istorioak direla, ondo kontaturikoak zalantzarik gabe, baina istorioak lehenengo eta behin. Eta orain orduko hartan legez segitzen dut pentsatzen.

Orduan baina ez neukan oraindik Larrepetit irakurrita. Orain bai ordea. Eta esan behar dut, nire desakordioak gora behera, plazer handia sortu didala lanaren irakurtzeak, interesa biztu didala, eta natura eta gizakien mugimenduak, fisiko zein psikologikoak, deskribatzeko darabilen teknikak liluratu nauela.

Eleberri labur honetan —120 orrialde edo dauzka— ihes bat kontatzen da, baserri baten morroi ibilitako Abelen, Larrepetit ezizenaz ezagutuagoa, eta Joxe buhamearen ihesa. Izan ere, ez ditugu ondo ezagutzen zergatik itzurtzen ari diren, ez behintzat inongo zehaztasunez, ez zaigu esaten zer egin duten benetan, zantzu batzuk besterik ez. Era berean, eleberrian agertzen den hirugarren pertsonaiak ere, Lainez izeneko saltzaileak, ez du lar argibiderik ematen saltzeaz gain benetan ari denaz, edo drogak saltzen, edo kontrabandoan edo batek beki zertan. Eta benetan —hori da eleberriaren elementurik harrigarriena— ez dio ardura. Kontaera honetan pertsonaien ibilerak baitu munta, harat-honatak, barrutik sentitu beldurra eta pertsonaien arteko elkarrenganako mesfindatza-konfidantza. Eta naturaren begiratu zehatza. Eta benetan esan behar dut Lizarraldek aparatu egin duena, itu-ituan jo. Ez dakit hortik segitzeko aukerarik ote duen, baina bidezidor horretatik egin duen sarraldia ederra izan dela esan egin behar da. Zorionak.

Azken kritikak

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak