kritiken hemeroteka

8.288 kritika

« | »

Hamar / Andrej Longo (Josu Zabaleta) / Pasazaite, 2012

Hamar Mikel Garmendia / eizie.org, 2012-10-17

Errealitateak fikzioa gainditzen ote duen, askotan planteatu ohi den eztabaida da. Berriro ekarri digu kontua Andrej Longok Hamar izeneko ipuin-bilduma euskaraz kaleratu berrian. “Esan badaiteke zertarako pintatu?” omen zioen Baconek. Alegia, pintatzean —esatean edo idaztean ez bezala— badela, nonbait, adierazten den zerbait, hizkuntzaz harantzago. Zer da, ordea, zerbait hori? Ñabardurak? Xehetasunak? Matizak? Ez, bai baitakigu, hain zuzen, ñabarduretan, xehetasunetan, matizetan aberats izatea dela literaturaren ezaugarrietako bat, iradokitzea, alegia.

Berriki egotzi diote, alabaina, lan honi gertakari batzuk kontatze hutsa izatea, nolabaiteko asepsia. Eta esango nuke lehen inpresio batean baietz, hala dirudiela, gertakari-kontaketa huts edo halako albistegi moduko bat. Horrexek eragin ote zuen hasieran hainbat argitaletxek lana atzera botatzea, nahiz eta gerora sari bat baino gehiago irabazi? Ez ote idazlearen apustu garbi bat, kontakizunok gertatu bezala kontatuz bilatzea —ez alde baterako ez besterako kontzesiorik egin gabe— irakurlearekin emozioak partekatzea, gaien eta giroen gogortasunak berak errealismoaren eta dramatismoaren arteko muga beti argi ez dagoen horretan?

Hamar istorio hauek, Bibliako hamar manamenduen oihartzun, Napolin ditugu girotuak, hiriko bizimoduan, non etengabea den mafiaren, bortizkeriaren eta etorkizun oso halamoduzkoaren presentzia. Irakurleak ez du ahalegin handirik egin beharko istoriotan murgildu eta bakoitzaren amaieraraino bizi-bizi joateko, halaxe baitaude idatziak, erritmo bizian, orainaldi narratiboan. Josu Zabaleta itzultzaileak aditz-aspektu burutuaren alde egin du orainaldi mota hori itzultzerakoan, nahiz eta ez beti, batzuk ez burutuan eman baititu eta ez deskuiduz, ondo konturatua baita aspalditik Josu Zabaleta gramatikaz harantzagoko erabakiak direla horiek, pragmatikaren eta semantikaren alorrekoak ziurrenera. Azterketa interesgarri baterako emango luke kontuak. Esan beharra dago, nolanahi ere, alde horretatik egindako hautuek ederki funtzionatzen dutela eta jatorrizko testuaren bizitasunari eusten diotela. Horretaz gain, aire freskoa, soltura handia, naturaltasuna erakusten du Zabaletaren itzulpenak, arau akademikoei traizio handiegirik egin gabe, euskara mintzatutik gertuago dauden moldeak erabiliz, molde bizi eta sinesgarriak. Eta ahalegin hori, benetan eskertzekoa da irakurlearen tokitik.

Azken kritikak

Gizon barregarriak
Joxean Agirre

Asier Urkiza

Barbaro iraun
Louisa Yousfi

Amaia Alvarez Uria

Izotz ura
Lide Hernando Muñoz

Aiora Sampedro

Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson

Irati Majuelo

Itzulerak
Miren Agur Meabe

Aiora Sampedro

...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo

Jon Jimenez

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Asier Urkiza

Hitzak palmondo
Silvia Federici

Nagore Fernandez

Altxa, hildakoak
Fred Vargas

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels

Aritz Galarraga

Maitasun kapitala
Karmele Jaio

Mikel Asurmendi

Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro

Paloma Rodriguez-Miñambres

Jausiz
Alain Mendizabal Diaz

Maddi Galdos Areta

Hiriak eta urteak
Xabier Montoia

Irati Majuelo

Artxiboa

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

Hedabideak