kritiken hemeroteka

8.530 kritika

« | »

Hamar / Andrej Longo (Josu Zabaleta) / Pasazaite, 2012

Hamar Mikel Garmendia / eizie.org, 2012-10-17

Errealitateak fikzioa gainditzen ote duen, askotan planteatu ohi den eztabaida da. Berriro ekarri digu kontua Andrej Longok Hamar izeneko ipuin-bilduma euskaraz kaleratu berrian. “Esan badaiteke zertarako pintatu?” omen zioen Baconek. Alegia, pintatzean —esatean edo idaztean ez bezala— badela, nonbait, adierazten den zerbait, hizkuntzaz harantzago. Zer da, ordea, zerbait hori? Ñabardurak? Xehetasunak? Matizak? Ez, bai baitakigu, hain zuzen, ñabarduretan, xehetasunetan, matizetan aberats izatea dela literaturaren ezaugarrietako bat, iradokitzea, alegia.

Berriki egotzi diote, alabaina, lan honi gertakari batzuk kontatze hutsa izatea, nolabaiteko asepsia. Eta esango nuke lehen inpresio batean baietz, hala dirudiela, gertakari-kontaketa huts edo halako albistegi moduko bat. Horrexek eragin ote zuen hasieran hainbat argitaletxek lana atzera botatzea, nahiz eta gerora sari bat baino gehiago irabazi? Ez ote idazlearen apustu garbi bat, kontakizunok gertatu bezala kontatuz bilatzea —ez alde baterako ez besterako kontzesiorik egin gabe— irakurlearekin emozioak partekatzea, gaien eta giroen gogortasunak berak errealismoaren eta dramatismoaren arteko muga beti argi ez dagoen horretan?

Hamar istorio hauek, Bibliako hamar manamenduen oihartzun, Napolin ditugu girotuak, hiriko bizimoduan, non etengabea den mafiaren, bortizkeriaren eta etorkizun oso halamoduzkoaren presentzia. Irakurleak ez du ahalegin handirik egin beharko istoriotan murgildu eta bakoitzaren amaieraraino bizi-bizi joateko, halaxe baitaude idatziak, erritmo bizian, orainaldi narratiboan. Josu Zabaleta itzultzaileak aditz-aspektu burutuaren alde egin du orainaldi mota hori itzultzerakoan, nahiz eta ez beti, batzuk ez burutuan eman baititu eta ez deskuiduz, ondo konturatua baita aspalditik Josu Zabaleta gramatikaz harantzagoko erabakiak direla horiek, pragmatikaren eta semantikaren alorrekoak ziurrenera. Azterketa interesgarri baterako emango luke kontuak. Esan beharra dago, nolanahi ere, alde horretatik egindako hautuek ederki funtzionatzen dutela eta jatorrizko testuaren bizitasunari eusten diotela. Horretaz gain, aire freskoa, soltura handia, naturaltasuna erakusten du Zabaletaren itzulpenak, arau akademikoei traizio handiegirik egin gabe, euskara mintzatutik gertuago dauden moldeak erabiliz, molde bizi eta sinesgarriak. Eta ahalegin hori, benetan eskertzekoa da irakurlearen tokitik.

Azken kritikak

Zoriona, edo antzeko zerbait
Karmele Mitxelena

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Pleibak
Miren Amuriza

Mikel Asurmendi

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Artxiboa

2025(e)ko uztaila

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

Hedabideak