kritiken hemeroteka

8.528 kritika

« | »

Made in Galiza / Sechu Sende (Txerra Rodriguez) / Txalaparta, 2012

Beti egon naizen herrira itzultzen Iraitz Urkulo / Berton, 2012-10

Sechu Sendek (Padron, 1972) Colectivo Poético Serán Vencello izeneko poesia taldean hasi zuen bere ibilbide literarioa baina, urteak aurrera, narratibaren arloan jaso du aditu eta irakurleen errekonozimendua. 2003an Blanco Amor saria irabazi bazuen Orixe eleberriarekin, 2007an Galiziako argitaldariek ematen duten Anxel Casal urteko liburu onenaren saria lortu zuen bere azken obrarekin, orain Txalaparta argitaletxeak euskaraturik dakarkigun Made in Galiza ipuin bildumarekin, hain zuzen. Izan ere, euskarazko edizioaren kontrazalean ohartzen zaigunez, testu hau gizarte fenomeno bilakatu da Galizian: hainbat pasarterekin bideoak eta abestiak grabatu dituzte, komikiak egin dira edota irakaskuntzan erabiltzeko irakurketa-gidak argitaratu dituzte, besteak beste.

Esan bezala, Made in Galiza hamaika ipuin laburrek osatutako bilduma gisa aurkezten zaigu, baina saiakera liburua izan zitekeen, idazleak ipuinak eskaintzen dizkion baliabideak eta generoaren fikziozko izaera baliatzen baititu galegoaren errealitate soziolinguistikoaz hausnartzeko edo, berdina dena, bere hizkuntzaren egoeraz duen ikuspegi kritikoa adierazteko. Sechu Sendek gai eta, aldi berean, kezkatzat duen hizkuntza biluzik ageri da orrialdeotan; zentzu honetan, nabaria da testu osoan zehar galegoa eztabaida politikoetatik aldentzeko ahalegina, mezua (hizkuntzaren defentsa, alegia) zikindu eta desitxuratu dezakeen erreferentzia oro saihestuz.

Obra honek, bestalde, galegoz hitz egiten du, guk euskaraz irakurri arren. Ez da lan makala hizkuntza batekiko maitasuna, lilura edota gutxiespena beste hizkuntza batean adieraztea, baina Txerra Rodriguez itzultzailearen esku trebeari esker euskara, oztopo izatetik urrun, bide apropos bihurtu zaigu, une batez baino ez bada ere, galegoa eta haren hiztunek osatzen duten eguneroko unibertso konplexuaren esperientzia gazi-gozoan murgiltzeko eta, hortaz, komunitate txiki horren partaide sentitzeko. Are gehiago, euskarazko itzulpenak, lan originalak ez duen balio erantsiaz, zeharka eta modu inplizituan bada ere, erronka botatzen digu euskal irakurleoi, galegoa eta euskararen arteko kidetasunak bilatzera bultzatuz. Hizkuntza bakoitzaren berezitasunak albo batera utzita, hizkuntza gutxitu-diglosiko bateko hiztun izateak hasiera batean pentsa genezakeena baino askoz gehiago hurbiltzen gaituela onartzera eramango gaituzte ipuinok.

Merkatuan eros daitekeen produktu, ikasgai, belaunaldien arteko komunikaziorako oztopo, gazteentzako aurreiritzi, ironia-, amorru- eta errepresio-iturri, ikerketa serio eta ez hain seriotarako gai, gaixotasun zein botika, autohipnosia eta bestelako metodo surrealisten helburu, isiltasunerako edo harro eta pozik egoteko arrazoi, droga huts edota maitale zintzo… forma anitz hartzen dituzte hitzek eta galego hizkuntzak berrogeita hiru ipuin labur bezain arin hauetan. Ikuspegi aldaketa etengabean eusten du idazleak galegoak bizi duen egoeraren salaketa eta hizkuntza beraren defentsa. Senchu Senderen testu hau, azken batean, norberaren hizkuntzarekiko maitasun-sentimendu garaiezin batetik jaio delako.

Azken kritikak

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak