« Zergatik Sarrionandiari orain arte ez diote Euskadi Saririk eman? | Bizien gaubeilan »
Brodecken txostena / Philippe Claudel (Itziar Diez de Ultzurrun) / Igela, 2011
Brodecken txostena Mikel Garmendia / eizie.org, 2012-01-30
Badira hiruzpalau egun Brodecken txostena irakurri nuela eta haren oihartzunak dabilzkit oraindik ere buruan. Claudelek Alemaniako mendialdeko herrixka batean kokatuko digu kontakizuna joan den mendeko gerra handien Europan. Herrixkara arrotz bat iristen da, Andererra (bestea, alemanez) eta herriko gizonek hil egiten dute. Herriko eskolatu bakarra Brodeck izaki, berari ematen diote hilketa horren kontakizuna eta zuriketa egitea txosten baten bitartez. Txostenean hilketa horren berri ez ezik, Brodecken beraren iraganaren eta orainaren berri ere ematen du eta ez nolanahi gainera: “Ez naiz abokatua. Ez naiz polizia. Ez naiz kontalaria. Kontakizun hau da —ez dio axola inoiz irakurtzen denetz— horren frogarik behinena, aurrera-atzera bainabil etengabe, denboraren hariaren gainetik jauzika hesi baten gainetik bezala, inguru-minguruetan galdurik eta funtsezkoena isilduz, nahita ez bada ere.”
Izan ere, nazien esparru batean izan baitzen Brodeck, non gizakiaren mailarik makur eta behekoena ezagutu baitzuen: “Nirekin batera giltzapeturiko gehientsuenek uko egin zioten hala jateari. Hilik daude. Nik zakurren moduan jaten nuen, lau hankan eta ahoarekin. Eta bizirik nago.”
Beldurra eta bakardadea ageri dira bai Andererraren hilketaren kontakizunean, bai Brodecken bizitzarenean ere, zer izugarrikerietarako gai den gizakia (eta areago gizakiek osatutako masa) beldurraren eraginez eta zeinen latza den bakardadea. Ez nuke esango, hala ere, kontakizun ezkorra denik. Gogorra bai, baina ez ezkorra, gogorkeriaren eta ankerkeriaren aurrean, maitasun-keinuak (Andererraren irribarre etengabea eta izaera baketsua) eta ahanztura (ez erabatekoa) jarriko baitizkigu. Ahantzi eta berriro hasi, Brodeckek berak ere halaxe egingo baitu. Erabateko ahanztura bezain okerra delakoan etengabe oroitzea.
Brodeckek berak dioenez kontakizunean etengabe atzera-aurrera ibiltze hori ez da, ordea, oztopo bi istorioak elkargurutzaturik ondo jarraitzeko. Prosa jariotsua darabil horretarako Claudelek, jasoa bezain argia, deskribapen zorrotzak erritmo bizi batekin konbinatzen dituena. Tatxarik gabea da, alde horretatik, Itziar Diaz de Ultzurrunen itzulpena, bertsio zehatz eta argia eman baitigu, euskara jasoan, ekialdeko ukituez zipriztindua.
Kangaroo
Martin Etxeberria
Maddi Galdos Areta
Cayo Hueso
Oihane Amantegi Uriarte
Irati Majuelo
Arrain hezur bat eztarrian
Olatz Mitxelena
Asier Urkiza
Erresistentziarako gorputzak: bollerak
Eva Perez-Pons
Nagore Fernandez
Zeozer gaizki doa
Beatriz Chivite
Hasier Rekondo
Kangaroo
Martin Etxeberria
Jon Martin-Etxebeste
Humanitatearen une gorenak
Aritz Galarraga
Mikel Asurmendi
Ura saltoka
Juan Kruz Igerabide
Irati Majuelo
Barbaroak eta zibilizatuak
Ibai Atutxa
Amaia Alvarez Uria
Su festak
Jon Urzelai Urbieta
Jon Martin-Etxebeste
Argialdiak
Miriam Luki
Asier Urkiza
Alexander Wolfen mamua
Gaito Gazdanov
Nagore Fernandez
Nire bizitza ni barik
Oskar Gaztelu Bilbao
Mikel Asurmendi
Alaska
Castillo Suarez
Ibon Egaña