susa | literaturaren zubitegia | literatur emailuak | armiarma | klasikoak | aldizkarien gordailua | basquepoetry | euskarari ekarriak

« Jolasteko gogoa | Isiltasuna »

Lagun izoztua / Joseba Sarrionandia / Elkar, 2001

Sarriren azken fruitua A. de Amezaga / Bilbao, 2002-06

Durangoko aurreko liburu eta disko azokan aurkeztu zuten Lagun izoztua eta, inkestek iragarri bezala, liburu salduena izan zen. Hori bai, nobela erosi zuten guztiak autorearen sinadurarik gabe gelditu ziren: norbaitek ez badaki, euskal literaturaren idazle iheslariaren aurrean gaude.

Lan mardul hau (laurehun orrialde baino gehiago dauzka), Joseba Sarrionandiak (Iurreta, 1958) heldueltzat idatzi duen lehenengo nobela da, non hiru narrazio-hari josten baititu. Erbestea gai nagusia izango da hemen, hiru pertsonaien (Goio, errefuxiatua; Maribel; errefuxiatuaren postaria, eta Andoni, paper faltsuekin bizi den Goioren ikaskidea izandakoa) bidez.

Iradokizunak, gaiak, sinbologia, garaiak eta gertalekuak anitzak dira Lagun izoztua-n, eta baita paradoxak ere. Amagoia Ibanek idatzi duenez, “paradoxok ez dira berriak Sarrionandiaren idazlanetan, ezta ere liburu honetan ageri dituen umorea, gogoetarako gaitasuna, naturarekiko miresmena, herri ezezagunekiko eta zapalduekiko sentsibilitatea eta jardun erraz eta aldi berean sofistikatua”. 40 kapituluak gutun batek lagunduko ditu, 39. atalean Maribelek ia ezer irakurri gabe erretzen duen Andoniren gutuna, hain zuzen. Gogoratu nostalgiaren disdira nobelaren motore indartsuenetakoa dugula.

Kritika Sari Nazionala, euskara arloan, lortu du Sarrik liburu honekin aurten, galardoi polemikoa izan dena. Atzera begiratzerakoan, 1987an, poesia mailan, sari berdina lortu zuela konturatuko gara, Ni ez naiz hemengoa lanarekin. Komentatu da iheslari honi buruzko berri bakarrak bere liburuak direla (aurrekoak, irakurle despistaturen bat baldin badago: Izuen gordelekuetan barrena, Narrazioak, Atabala eta euria, Marginalia, Ifar aldeko orduak, Gartzelako poemak, Hnuy illa nyha majah yahoo eta Hitzen ondoeza).

Lagun izoztua irakurtzerakoan idazle ezagun honen esperientzia pertsonala burura datorkigu behin eta berriro, Joseba Sarrionandia iheslariarena, mundu honetan ezkutatuta bizi den autore ospetsu batena. Instant horretan ikusminak eraikitako galdera bat pizten zaigu: Non dago Sarri? Nola helbideratzen ditu lanak eta nor/nortzuk da/dira berarekin kontaktua duen/duten euskalduna/k? Ameriketan dagoela aipatzen da askotan. Ondo pentsatuta, bere egoera abantailatua litzateke autore anitzentzat: isolamenduagatik. Nahiz eta sorterritik urrun egon, distantzia medio gauzak desberdin (hobeto ala gaizkiago?) ikusten dira, eta sorkuntzari bidea zabaltzen zaio biziki. Bai, baina… esango du norbaitek arrazoiez, etxeratzeko desirak, urrun, indar handiagoz pizten dira.