« Imitazioaren apologia | Derbitxeen dantza »
Twist / Harkaitz Cano / Susa, 2011
Hemen daukazue Aritz Galarraga / Deia, 2011-12-31
Argitaratu du Harkaitz Canok liburu berria, aspaldion itxaroten genion Twist eleberria. Eta betetzen ditu kanonek markatzen duten urrezko legea. Batetik da lan mardula, laurehun orrialdetik gorako adreilu paperezkoa, zenbat eta gizenduago, orduan eta hobea dela uste dutenen sinesmena betetzera datorrena. Eta bestetik besarkatzen du gure ditxosozko gatazka, erran nahi baita, gatazka politikoa, zehatzago armatua, bere ondorio humano, sozial eta abarrekoekin. Kanonek markatzen duten legea betetzen du hartara. Merkatuak aho bitsetan kanonizatzen duen lana genuke hartara. Eta halere da nobela ona.Oso da nobela ona, aizue.
Ezen, hasteko, ez baita erortzen merkatuak aupatzen dituen liburu halakoak jausten diren topiko eta milikeriatan. Nobela da mardula, baina zentzurik positiboenean; da sendoa, ez erraza, ez lastoz betetako lastategia. Besarkatzen du gatazka armatua, baina zentzurik baikorrenean; da berezia, ez melenga, ez azukrez betetako azukreontzia. Begira, Lazkano dugu pertsonaia nagusia, haren presentziak zeharkatzen du alderik alde kontakizuna. Orain idazle egonkortu askoa, iraganera eraman beharrean da memoria, bere bizitza ordura arte tatxa gabea atzera bueltarik gabe aldatu zeneko momentura. Gero daude Soto eta Zeberio (Soto eta Zeberio beti, ez Zeberio eta Soto sekula), baina horien presentzia baino gehiago da absentzia, horien hutsuneak betetzen du nobela osoa. Ez alferrik, gazterik erauzi dituzte euren bizitzetatik, gazterik lur eman diete kare bizitan, gazterik bilakatu dira, mito guztien modura, adrenalina eta amnesia. Lagun ziren hirurak, karea eta gehiago, hori denori gertatu zenean. Konpartitzen zuten amistadea, konpartitzen zuten militantzia, konpartituko dute handik aurrerako bizitza guztia.
Eleberriak egitura du oso erakargarria, izena aipatzea ere merezi ez duen idazle hura gogora ekartzen diguna (orain moda-modan den idazle lehen bazterrekoa; bai, mundu guztiak derrigor irakurri beharrekoa). Kapitulu bakoitzak fokatzen du pertsonaia diferentea, dela polizia borreroa, dela kasua berrartuko duen abokatua, dela hildakoa bera, sarrera kapitulu ezin kolpagarriago batean. Baina kapitulu bakoitzaren baitan ere, kontatzen dena ez da lerroa, baizik eta atzera-aurrerakoa, saltoa, kontatzen dena are erakargarriago egiten duen katea errekurtsoa. Eta errealitatean erraz identifika daitekeen gertaera bat izan lezakeen arren abiapuntu, nobela hortik abiatu baino ez da egiten, azken batean ari delako bizitza erauzteaz, bizitza apurtuaz, lapurtuaz, papurtuaz, laguntasunaz, laguntasuna kolpetik bukatzeaz, bizitza herenka bizitzeaz, hainbat bizitza batera bizitzeaz, identitateaz, identitatea hurrupatzeaz, norberaz, besteez, besteaz, bizirik ez daudenek bizitza nola biziko luketen, nola bizi duten irudikatzeaz.
Aspaldion ere entzun izan ditut ahots batzuk —ilunpetakoak, gutxienez ilunak—, Canok nobela falta zuela ziotenak. Baietz, ipuingile gisara, akaso poeta bezala, tira, ez zela makal-makala. Baina eleberri sendoa, zalantza guztiak uxatuko zituen lana beharko zuela. Hemen daukazue, bada. Aurreko hirurak bazter utzi gabe, gainontzeko generoetako lanak kontuan hartuta, hemen daukazue nobela bat bikaina, irakurketa derrigorrezkoa ia, datozen urteetarako utziko duena lorratza. Denborari eman denbora, bestela.
Ulu egiteko bolondres bila
Harkaitz Cano
Mikel Asurmendi
Mesfida zaitez
Bea Salaberri
Irati Majuelo
Transgresioa irakasgai
Bell Hooks
Bestiak Liburutegia
Manttalingo alaba
Mikel Etxaburu
Paloma Rodriguez-Miñambres
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Asier Urkiza
Haragizko mamuak
Karmele Mitxelena
Nagore Fernandez
Zoriontasunaren defentsan
Epikuro
Aritz Galarraga
Zeru-lurren liburua
Jon Gerediaga
Aitor Francos
Ez naiz ondo akordatzen
Karlos Linazasoro
Sara Cabrera
Gizon barregarriak
Joxean Agirre
Sara Cabrera
Ura ez baita beti gardena
Xabi Lasa
Irati Majuelo
Gaueko azken expressoa
Eneko Aizpurua
Ibon Egaña
Carvalho Euskadin
Jon Alonso
Aiora Sampedro
Gizadiaren oren gorenak
Stefan Zweig
Jon Jimenez