« Udalbatza bahituaren kasu pollita | Askaziaren jatorria »
Bitsa eskuetan / Miren Agur Meabe / Susa, 2010
Bitsa eskuetan Ione Gorostarzu / Galtzaundi, 2011-05-06
2000. urtean argitaratu zuen Azalaren kodea poema liburua idazle lekeitiarrak; geroztik beste hainbat esparru jorratu ostean, berriro itzuli zaigu poesiara euskal poesiaren larrosa, Miren Agur Meabe. Eta, itzuli, indartsu, ausart, lotsarik gabe itzuli ere. Izan ere, liburu hau eskuartean hartu eta irekitzean Miren Agur Meabe beraren bihotza ere zabaltzen zaigula ematen du. Aurrez aurre jartzen zaizkigu bere ahotsa eta bizipenak, ametsak zein beldurrak; eta badirudi idazlea bera ari zaigula hizketan, konfiantza osoz. Hori izan da, behintzat, nire irudipena poema hauek irakurtzerakoan, bat eta beste idazlea bera kontu kontari ari zaidala belarrira, barneko txokorik sakonenetarainoko gonbita luzatuz.
Biluztasuna eta umeltasuna agertzen dizkigu liburuaren azaleko irudiak, eta horiek dira lerroz lerroko bidaian aurkituko ditugun sentsazioak ere; orriz orri idazlea biluztu egiten da, eta batzuetan irakurleak ez du jakingo zein ari zaion hizketan, Miren Agur Meabe bera edota ni literarioa. Eta hurbiltasun eta agerikotasun horrek, mozorrorik gabeko mintzo horrek, gozagarri egiten du irakurketa. Ni, behintzat, liluratu egin naute liburuko poema gehienek.
Formari dagokionez, berriz, hiru zatitan banatzen da liburua; La vie en rose, Harearen geriza eta Zapitxo intimoak. Horietan bigarrena egin zait ezberdinena, eta baita hunkigarriena ere. Zati honetan gai mingarri bat hartu du hizketagai poetak; bere amaren galera. Bertan agertzen dizkigu amarekin zuen erlazioa, oroitzapenak, honen gaixotasuna eta heriotzak sortutako gogoetak. Asko gustatu zait, eta aipagarria iruditzen zait, Hobia poema: honetan idazleak bere amari jarri dio ahotsa. Lehen pertsonan egiten du hizketa, biografia poetiko batean. Amaren bizitzara eta irudira gerturatzen gaitu poema horrek, eta baita, alabaren irudikoz, amaren begiradara ere; hots, amaren begietan bilatzen du idazleak ispilua, liburu honetan agertzen diren ispiluetako bat; ispiluak ditut azalean, nire trakeak badu izan bere mintzoa. Baina, l’art de vivre, egunak eguna aldean du, eta iristen da noizbait maite genuenari iltzaturik mantentzearen ezinean, harengana bisitan joatea ahazten zaigun eguna. Eta horrek berarekin dakar korapiloa barnean, denboraren joana denboraren etorrera bilakatzea… zer da ba, heriotza distantzia hau ez bada?
Liburuaren gainerako bi zatietan, berriz, emakumearen nitasuna ageri zaigu; bizitza erdia eginda, bere kezkak; hilekoa desagertu, seme alabak hazi… bere buruari so egiten dio idazleak, bere izatea bilatzen du, eta baita izate hau elikatzen duten harremanak ere, bilatu eta erakutsi, gozo gaziak dituen arakatze batean. Izan ere, biluztasun sentsual batek bustitzen du liburua, bitsaren moduan hazi eta urtzen den gozamen intimo batek zipriztintzen, baina sarri eremurik garratzenetan murgiltzen da, eskuetatik ihesean doan bits hori itsasoko urarena bailitzan, gaziegia, aukeran.
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Maddi Galdos Areta
Mundu zitalaren kontra
Lizar Begoña
Asier Urkiza
Izotz ura
Lide Hernando Muñoz
Nagore Fernandez
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Paloma Rodriguez-Miñambres
Ulu egiteko bolondres bila
Harkaitz Cano
Mikel Asurmendi
Mesfida zaitez
Bea Salaberri
Irati Majuelo
Transgresioa irakasgai
Bell Hooks
Bestiak Liburutegia
Manttalingo alaba
Mikel Etxaburu
Paloma Rodriguez-Miñambres
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Asier Urkiza
Haragizko mamuak
Karmele Mitxelena
Nagore Fernandez
Zoriontasunaren defentsan
Epikuro
Aritz Galarraga
Zeru-lurren liburua
Jon Gerediaga
Aitor Francos
Ez naiz ondo akordatzen
Karlos Linazasoro
Sara Cabrera
Gizon barregarriak
Joxean Agirre
Sara Cabrera