« Gaitz larria azukre xehez atondua | Irudiari hitza jarriz »
3 Mariak / Arantxa Urretabizkaia / Erein, 2010
Zahartzaroan Javier Rojo / El Correo, 2011-04-16
Arantxa Urretabizkaia eskarmentu handiko idazlea da, eta hori nabaritzen da bere liburuetan. Argumentuaren aldetik euskarri gutxi izanda ere, itxuraz kontakizunaren gaia oso xinplea bada ere, trebetasuna dauka istorio hori aurrera ateratzeko, interesgarri bihurtuta. Halaxe gertatzen da 3 Mariak izenburuko nobela honetan. Hasieran ematen du zahartzaroaz ari den ohiko nobela baten aurrean egongo garela: narratzailearena egiten duen pertsonaia nagusia, Maria Alkain izenez baina “Txuri” deitzen dioten emakumea, alargun geratu da laurogei urteen mugan; ikusi ditugun beste nobela batzuetan, halako egoeran gertatzen den pertsonaia atzera begira jartzen da, eta behin eta berriro memoriaren gaiari eutsiko zaio. Hemen ez. Senarraren hileta-elizkizunetan daudelarik, beste pertsonaia bat agertuko zaigu, “Gorri” deitzen dioten emakumea, Txuriren gaztaroko adiskidea eta aspaldian herritik alde egina zena. Eta biak elkartuko dira gaztaroan “Handi”rekin osatzen zuten adiskide-triangelua berriro ere eraikitzeko, horiek baitira izenburuko hiru Mariak. Txuri eta Gorri guztiz desberdinak dira, bata errotuta dago, landare bat bezala; bestea munduan zehar ibili da eta beti dago egitasmo berriak pentsatzen, geldirik egotea ezinezkoa izango balitzaio bezala. Jakin badakigu Txuriren bizitzan gazi-gozoak daudela, bizipozak izan dituela, eta hutsune nabarmen eta mingarriak. Hauetaz, ordea, gutxi hitz egiten da. Izan ere, Txurik alabaren heriotza jasan behar izan du, baina ez da halako atsekabeetan murgiltzen, eta ez digu horretaz xehetasun handirik ematen. Zahartzaroan dauden pertsonaia hauekin batera, gazteak diren beste batzuk ere agertzen zaizkigu, baina dudarik gabe, protagonismoa Txurik eta Gorrik dute.
Nobela honetan topikoetatik aldentzen da idazlea, zahartzaroan egon arren bizirauteaz gain beste helburu batzuk dituzten pertsonaiak aurkeztuta. Memoria agertzen zaigu, baina memoriak ez ditu pertsonaien bizitzak mugatzen, atzera begira egon beharrean helburu berri horietan jartzen baitituzte indarrak. Iraganean momentu mingarriak agertzen zaizkie pertsonaiei, baina hala ere ez dira iraganaldi horretan gertatutakoen mendean bizi. Nobelari malenkonia punttu bat ere falta ez zaion arren, bitalismoz beteriko istorioa dugu.
Eta argumentuan hari solteren batzuk ikus ditzakegu, bizitzan bezala, bizitzan ezinezkoa baita dena kontrolatuta edukitzea.
Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell
Asier Urkiza
Eresia
Goiatz Labandibar
Nagore Fernandez
Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu
Paloma Rodriguez-Miñambres
Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren
Mikel Asurmendi
Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain
Jon Jimenez
Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide
Paloma Rodriguez-Miñambres
Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga
Mikel Asurmendi
Iragan atergabea
Julen Belamuno
Asier Urkiza
Paziente isila
Alex Michaelides
Nagore Fernandez
Eromenaren laudorioa
Erasmo Rotterdamgoa
Aritz Galarraga
Coca-Cola bat zurekin
Beñat Sarasola
Mikel Asurmendi
Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga
Jon Jimenez
Amaieratik hasi
Naia Torrealdai Mandaluniz
Amaia Alvarez Uria