susa | literaturaren zubitegia | literatur emailuak | armiarma | klasikoak | aldizkarien gordailua | basquepoetry | euskarari ekarriak

« Gaitz larria azukre xehez atondua | Irudiari hitza jarriz »

3 Mariak / Arantxa Urretabizkaia / Erein, 2010

Zahartzaroan Javier Rojo / El Correo, 2011-04-16

Arantxa Urretabizkaia eskarmentu handiko idazlea da, eta hori nabaritzen da bere liburuetan. Argumentuaren aldetik euskarri gutxi izanda ere, itxuraz kontakizunaren gaia oso xinplea bada ere, trebetasuna dauka istorio hori aurrera ateratzeko, interesgarri bihurtuta. Halaxe gertatzen da 3 Mariak izenburuko nobela honetan. Hasieran ematen du zahartzaroaz ari den ohiko nobela baten aurrean egongo garela: narratzailearena egiten duen pertsonaia nagusia, Maria Alkain izenez baina “Txuri” deitzen dioten emakumea, alargun geratu da laurogei urteen mugan; ikusi ditugun beste nobela batzuetan, halako egoeran gertatzen den pertsonaia atzera begira jartzen da, eta behin eta berriro memoriaren gaiari eutsiko zaio. Hemen ez. Senarraren hileta-elizkizunetan daudelarik, beste pertsonaia bat agertuko zaigu, “Gorri” deitzen dioten emakumea, Txuriren gaztaroko adiskidea eta aspaldian herritik alde egina zena. Eta biak elkartuko dira gaztaroan “Handi”rekin osatzen zuten adiskide-triangelua berriro ere eraikitzeko, horiek baitira izenburuko hiru Mariak. Txuri eta Gorri guztiz desberdinak dira, bata errotuta dago, landare bat bezala; bestea munduan zehar ibili da eta beti dago egitasmo berriak pentsatzen, geldirik egotea ezinezkoa izango balitzaio bezala. Jakin badakigu Txuriren bizitzan gazi-gozoak daudela, bizipozak izan dituela, eta hutsune nabarmen eta mingarriak. Hauetaz, ordea, gutxi hitz egiten da. Izan ere, Txurik alabaren heriotza jasan behar izan du, baina ez da halako atsekabeetan murgiltzen, eta ez digu horretaz xehetasun handirik ematen. Zahartzaroan dauden pertsonaia hauekin batera, gazteak diren beste batzuk ere agertzen zaizkigu, baina dudarik gabe, protagonismoa Txurik eta Gorrik dute.

Nobela honetan topikoetatik aldentzen da idazlea, zahartzaroan egon arren bizirauteaz gain beste helburu batzuk dituzten pertsonaiak aurkeztuta. Memoria agertzen zaigu, baina memoriak ez ditu pertsonaien bizitzak mugatzen, atzera begira egon beharrean helburu berri horietan jartzen baitituzte indarrak. Iraganean momentu mingarriak agertzen zaizkie pertsonaiei, baina hala ere ez dira iraganaldi horretan gertatutakoen mendean bizi. Nobelari malenkonia punttu bat ere falta ez zaion arren, bitalismoz beteriko istorioa dugu.

Eta argumentuan hari solteren batzuk ikus ditzakegu, bizitzan bezala, bizitzan ezinezkoa baita dena kontrolatuta edukitzea.