susa | literaturaren zubitegia | literatur emailuak | armiarma | klasikoak | aldizkarien gordailua | basquepoetry | euskarari ekarriak

« Ezagutzen ez duguna, galdu duguna | Oroitzapenen kronika »

Gasolindegian / Yurre Ugarte / Alberdania, 2010

Fantasia errealitate jasanezinaren ehule Mikel Asurmendi / Irunero, 2010-12

Literatura bizitzaren metafora da. Kontua da, egileak bizitzarekikoak —egileak kontatzen dizkigun istorioaren osagaiak eta pertsonaiak— nola moldatzen edo ekartzen dituen literaturara. Yurre Ugartek Gasolindegian liburuan honela ekarri du nire ikuspegi apaletik —handi-handika erranik betiere—:

Behobia-Ventas autobusean doa protagonista. Lanera doa. Gasolindegira. Arantoki baserria agertzen da, besteak beste. Liburuari Gasolindegian deitu dio, ez “Gasolindegia”. Erran nahi baitut, espazio batetik begira eraikitako errealitatea da liburukoa.

Bidasoan gaude, baina gasolindegia Parisko Nôtre-Damen kokatua dela diosku narratzaileak. Pertsonaia bat agertzen da koadroan: konkorduna. Pintzelada bat da. Pintzelada funtsezkoa baina. Koadroa fantastikoa da dudarik gabe. Gertatzen dena erreala da haatik.

Liburua Bidasoan hasi eta Bidasoan amaitzen den emaria dela esan dut. Zazpi errekastok osatutako ibaia. Hori nire koadro/iruzkin honen metafora txikia da. Liburuaren metaforaren arabera, bigarren atalean edo errekastoan protagonista agertzen da, istorioaren kontalaria. Koadroak maite dituen pertsona dugu, pertsona fantastikoa edo margolaria. Rut Purrut goitizena du.

Koadroaren hurrengo ekarrietan, errekastoetan, espazioak eraiki eta pertsonaiak nahasten ditu kontalariak. Protagonista edo kontalaria Arte Ederretan lizentziatua da eta Gasolidengian lan egiten du. Bere familia eta Villa Calyso sartu ditu koadroan jada, baita Claudiu errumaniarra ere. Claudiu eta kontalaria dira istorioaren hari nagusiak, biak al biak dira zazpi errekastok osatzen duten paisaiaren ehuleak.

Ez dakit irakurle lagun hori jabetu ote zaren iruzkin honen bitartez marrazten saiatzen ari naizenaz. Erran dezadan, labur-laburrean Gasolindegian liburua oroz gainetik istorio fantastikoa dela, istorioa bizitza oso erreal-errealean funtsatua.

Gasolindegian margo gisa ikusirik, surrealista da. Hau da, protagonisten bizipenek, errealak izanagatik, errealitatea gainditzen dute. Kontatutako gure mundua irudikatu dezakegu, baina aldi berean errealitatearen oso gainetik dabiltza.

Bref: istorioaren edo koadroaren osagaiak Bidasoan aurkitu ditzakezu. Protagonistak edo kontalariak errealitatea jasateko baina (gure munduaren espazio erreala bada, gasolindegia dugu horietako bat), espazioak nahasten eta pertsonaiak fantastikoak —konkorduna, kasu!— bihurtzen ditu bizitza eramangarriagoa izan ahal izateko.