« Katu jendea | Galtzaileen ilusioak »
Katu jendea / Eider Rodriguez / Elkar, 2010
Koskak Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 2010-09-10
Badute ipuin hauek asaldatzen duten zerbait. Koska bat bezala da, errepide luze eta zabal batean: Frantziako edozein, esaterako. Lasai antzean zoaz, alde guztietara begira, paisaia ederra baita eta ondo zaindua. Eta pentsatzen hasten zarenean munduak dituen onura guztiez, bat-batean koska azaltzen zaizu, eta salto egiten duzu. Deseroso sentitzen zara. Eta handik aurrera paisaia ez da lehen bezalakoa: akatsak azaltzen zaizkizu nabarmen. Barneko muinetan zerbait geratu da trabatuta, ibilbide ona eragozten duena.
Ipuinek mundua interpretatzeko modua erakusten dute; mundu zehatz bat, jakina: klase ertainak marraztu eta diseinatu duena. Izan ere, klase sozial hori nagusi da gurean; herri eta hiriak bete ditu, bazterrei ere nortasuna eman die. Denean dago, eta eragina du. Mentalitate oso bat zordun du, bere era eta moldera eraiki du. Ipuinetan klase horren kritika dago, nolabait esatearren. Ez da zuzena ordea; zeharkakoa baizik. Klase horretako partaide diren pertsonaiak beheratzen ditu narratzaileak (batzuetan lehen pertsona; besteetan hirugarrena); apaltzen ditu eta beren akatsak agerian uzten.
Horretarako ikusi behar ezkutuan ageri dena, normalean erakusten ez dena. Detaile txikiak izan ohi dira: irakurtzen den egunkaria, janzteko era, hitz egiteko modua, ibilera, orrazkera… Mila detaile txiki, norberaren nortasuna ezagutarazten dutenak. Nahikoa da, ordea, horietako bat bereiztea, alegia, horietako bati besteei baino garrantzi handiagoa ematea, oreka hausteko. Koska batek errepidean zehar gozatzen dugun lasaitasuna hausten duen bezala, bereizketak egonezina ekar dezake.
Izena eta izana
Jon Gerediaga
Asier Urkiza
Amok
Stefan Zweig
Nagore Fernandez
Auzo madarikatua
Felix Urabayen
Jon Jimenez
Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell
Amaia Alvarez Uria
Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga
Joxe Aldasoro
Bisita
Mikel Pagadi
Mikel Asurmendi
Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell
Asier Urkiza
Eresia
Goiatz Labandibar
Nagore Fernandez
Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu
Paloma Rodriguez-Miñambres
Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren
Mikel Asurmendi
Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain
Jon Jimenez
Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide
Paloma Rodriguez-Miñambres
Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga
Mikel Asurmendi