« Tribuaren mintzoa | Itzulerak eta antzekoak »
Sakoneta / Juan Luis Zabala / Susa, 1994
Derrotaren laudorioa Aingeru Epaltza / Nabarra, 2002-04
Literaturan badira ekintzan oinarritutako liburuak, narrazioari gertakariz gertakari erritmo biziz tira egiten diotenak, irakurleari istorio delako bat hasi eta buka proposatzeko asmoz sortuak. Horien parean ditugu, berriz, giza existentziaren erraietan murgiltzen direnak, biziaren kaosari norabide bat aurkitzera saiatu edo, bertzerik gabe, noraezaren testigantza eman nahi dutenak. Juan Luis Zabalaren idazlanak bigarren multzo horretakoak dira, dudarik gabe. “Sakoneta” ipuin bilduma lekuko.
Juan Luis Zabalaren pertsonaiak ez dira zoriontsuak. Are gehiago, betidanik izan diote narda “orekan eta egunerokotasunean oinarritutako zorionari, aldez aurretik finkatutako zorionari, jakinaren gaineko zorion ezinbestekoari”.
Juan Luis Zabalaren pertsonaiek bizi bakartiaren apologia egiten dute, tristuraren gorazarrea, derrotaren laudorioa. Gizarteari gaizto deritze, familiari kartzela ankerra eta askatasunak bakardadea derrigorrezkoa duela uste dute.
Juan Luis Zabalaren pertsonaiak ez dute garaipenean sinesten. Biziaren ihesa galarazteko saioa baizik ez zaie iduritzen, alegia, “garaipenaren bidea hautatzeak zulo zabal eta erosoak zabaltzen dizkiola bizitzaren ihes etengabeari”.
Juan Luis Zabalaren pertsonaiek, aldez edo moldez, literatura dute ihesbide. Batek, ezezagun bati gutunak idazten dizkio, haien balioa “beren ulergaiztasunean, beren zentzugabetasunean” datzalakoan. Bertze batek “desoreka eta desosegua literatura bihurtu eta irakurleari bere erraietan sentiarazten dioten idazlerik gupidagabeenen idazlan ankerrak” maite ditu. Txirrindulari elbarrituak, berriz, idazle izan nahi duela erabakiko du, kirolean egin duen bidearekiko kidetasunak erakarrita: “beharbada, oraindik behintzat, oso idazle ona ere ez naiz —erraten dio bere buruari—, hasieran oso txirrindulari ona ere ez nintzen bezala, baina gerorako itxaropena badut, eta itxaropen horri argi egiteko asmo tinkoa”. Azken batez, bertze ipuin bateko kritikari ospetsu baina frustratuak dioen bezala, nork bere burua kontsolatzea du xede poesiak.
Ez dakigu Zabalaren helburua horixe ote zen liburu honetako hamaika ipuinak idazteari lotu zitzaionean. Bakardadearen eta ezintasunaren metafora eder bat utzi zuen, behintzat, irakurlearen eskuetan.
Etxe bat norberarena
Yolanda Arrieta
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Lautadako mamua
Xabier Montoia
Aiora Sampedro
Berbelitzen hiztegia
Anjel Lertxundi
Mikel Asurmendi
Haize beltza
Amaiur Epher
Jon Jimenez
Coca-Cola bat zurekin
Beñat Sarasola
Asier Urkiza
Girgileria
Juana Dolores
Nagore Fernandez
Berlin Alerxanderplatz
Alfred Döblin
Aritz Galarraga
Teatro-lanak
Rosvita
Amaia Alvarez Uria
Gabonetako ikuskizuna
Pedro Ignazio Barrutia
Gorka Bereziartua Mitxelena
Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain
Ibon Egaña
Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain
Aiora Sampedro
Berbelitzen hiztegia
Anjel Lertxundi
Paloma Rodriguez-Miñambres
Zoriona, edo antzeko zerbait
Karmele Mitxelena
Sara Cabrera
London Calling
Goio Ramos
Sara Cabrera