« Tribuaren mintzoa | Itzulerak eta antzekoak »
Sakoneta / Juan Luis Zabala / Susa, 1994
Derrotaren laudorioa Aingeru Epaltza / Nabarra, 2002-04
Literaturan badira ekintzan oinarritutako liburuak, narrazioari gertakariz gertakari erritmo biziz tira egiten diotenak, irakurleari istorio delako bat hasi eta buka proposatzeko asmoz sortuak. Horien parean ditugu, berriz, giza existentziaren erraietan murgiltzen direnak, biziaren kaosari norabide bat aurkitzera saiatu edo, bertzerik gabe, noraezaren testigantza eman nahi dutenak. Juan Luis Zabalaren idazlanak bigarren multzo horretakoak dira, dudarik gabe. “Sakoneta” ipuin bilduma lekuko.
Juan Luis Zabalaren pertsonaiak ez dira zoriontsuak. Are gehiago, betidanik izan diote narda “orekan eta egunerokotasunean oinarritutako zorionari, aldez aurretik finkatutako zorionari, jakinaren gaineko zorion ezinbestekoari”.
Juan Luis Zabalaren pertsonaiek bizi bakartiaren apologia egiten dute, tristuraren gorazarrea, derrotaren laudorioa. Gizarteari gaizto deritze, familiari kartzela ankerra eta askatasunak bakardadea derrigorrezkoa duela uste dute.
Juan Luis Zabalaren pertsonaiak ez dute garaipenean sinesten. Biziaren ihesa galarazteko saioa baizik ez zaie iduritzen, alegia, “garaipenaren bidea hautatzeak zulo zabal eta erosoak zabaltzen dizkiola bizitzaren ihes etengabeari”.
Juan Luis Zabalaren pertsonaiek, aldez edo moldez, literatura dute ihesbide. Batek, ezezagun bati gutunak idazten dizkio, haien balioa “beren ulergaiztasunean, beren zentzugabetasunean” datzalakoan. Bertze batek “desoreka eta desosegua literatura bihurtu eta irakurleari bere erraietan sentiarazten dioten idazlerik gupidagabeenen idazlan ankerrak” maite ditu. Txirrindulari elbarrituak, berriz, idazle izan nahi duela erabakiko du, kirolean egin duen bidearekiko kidetasunak erakarrita: “beharbada, oraindik behintzat, oso idazle ona ere ez naiz —erraten dio bere buruari—, hasieran oso txirrindulari ona ere ez nintzen bezala, baina gerorako itxaropena badut, eta itxaropen horri argi egiteko asmo tinkoa”. Azken batez, bertze ipuin bateko kritikari ospetsu baina frustratuak dioen bezala, nork bere burua kontsolatzea du xede poesiak.
Ez dakigu Zabalaren helburua horixe ote zen liburu honetako hamaika ipuinak idazteari lotu zitzaionean. Bakardadearen eta ezintasunaren metafora eder bat utzi zuen, behintzat, irakurlearen eskuetan.
Poesia kaiera
Giorgos Seferis
Irati Majuelo
Altxa, hildakoak
Fred Vargas
Joxe Aldasoro
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Maddi Galdos Areta
Mundu zitalaren kontra
Lizar Begoña
Asier Urkiza
Izotz ura
Lide Hernando Muñoz
Nagore Fernandez
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Paloma Rodriguez-Miñambres
Ulu egiteko bolondres bila
Harkaitz Cano
Mikel Asurmendi
Mesfida zaitez
Bea Salaberri
Irati Majuelo
Transgresioa irakasgai
Bell Hooks
Bestiak Liburutegia
Manttalingo alaba
Mikel Etxaburu
Paloma Rodriguez-Miñambres
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Asier Urkiza
Haragizko mamuak
Karmele Mitxelena
Nagore Fernandez
Zoriontasunaren defentsan
Epikuro
Aritz Galarraga
Zeru-lurren liburua
Jon Gerediaga
Aitor Francos