kritiken hemeroteka

8.518 kritika

« | »

Gasolindegian / Yurre Ugarte / Alberdania, 2010

Behatokia ziztrin, begiak zorrotz Bixente Serrano Izko / Berria, 2010-05-23

Zulo bat, zure ametsetakoa ez, baina zure behatokia dena mundua ikusteko. Lehen pertsonan mintzatzen zaizun narratzaile bera zazpitik sei kontakizunetan, behatzaile berbera segida kronologikoa duten sei sekuentziatan, non eta pertsonaia dezente ere anitz berragertzen diren. Ipuin bakoitza bere autonomian irakur dezakezu, baina osotasun narratibo bat eskaintzen dizu multzoak. Nobela eta ipuin azpigeneroen arteko mugan eratu du Yurre Ugartek irakurriz gozatzeko den bere opera prima hau —irakurtzeko diot, zeren eta bertzela ere esperientziaduna baitugu egilea ikus-entzunezkoen munduan—.

Protagonista unibertsitate tituluduna da, zertan eta Arte Ederretan, hots, begiak eta eskuak mundua ikusi eta haztatzeko bereziki prestatzen dizkizuten ikasketa horietan, eta Behobiako gasolindegian aurkitzen duzu langile xume. Frustrazioa nagusi, jakina. Eta bere begirada zorroztuaz baliatuko da errealitatea antzeman eta bertatik haratagokoa amesteko, Nôtre-Dameko konkordun itsusiarengandik haratagoko ametsetan murgiltzeko: “Badator konkorduna niregana […]. Nôtre-Damera eraman nahi banau, prest nago Ederra izateko. Ederraren errauts besterik izango ez banaiz ere…”.

Liburuaren giroa gaurko errealitate, iraganeko oroitzapen eta irudikapen onirikoen eguratsean elikatzen da. Suteen presentzia suntsitzailea errepikakorra da amets eta oroitzapenetan, azken hauek ere iraganeko errealitate baino gehiago herriko legendak direlarik. Suntsipena amets. Ez, baina, ikuspegi nihilista batetik, bertze ikuspegi katarsikoago batetik baizik: errauts bihurturik amesten du errealitatea, baina katastrofearen erdian, galdera: “Akuriak ondo daude?”. Akuriak, bizitza sanoago bila gure ibileren sinbolo…

Bikain egituraturiko obra dugu hau, frustrazioz beteriko errealitatearen inguru jira biraka dabiltzan hausnarketen gainean eraikia, irudimen dohainez jantzia, erreferentzia sinboliko adierazkorrak begietara ekartzen dakiena, estilo bizian idazteko gai dela frogatzen duena. Poesia ere badario liburuari. Erraz blaituko da irakurlea obraren giro eta sentipenetan, bertan bere burua ere identifikaturik ikusteko moduan.

Zer erranik ez, kontakizun bilduma guztietan bezala, badaude batzuk bertzeak baino lortuagoak. Irakurle honen iduriko, sarrera distiranta egiten du liburuak lehenbiziko bi narrazioekin, Nôtre-Dame du fakir eta Posterterapia, hurrenez hurren. Lehenak ia liburu osoan zehar nagusituko den giroan sartzeko zenbait giltza ematen digu. Bigarrena, aldiz, gainerakoez bertzelakoa da, bai pertsonaietan —protagonista narratzailea ere bertze bat da—, bai agertokietan, liburuaren plan orokorretik aparte sortu izan balitz; baina ez ditu hausten, ene ustez, bildumaren izpiritu eta gauzak begiratzeko modua.

Luzeagoak dira hurrengo biak, eta egiten zait hauetan hari gehiegi erabili duela, ipuingintzan horrek dakarren arriskuarekin: hariak korapilatzekoarekin, alegia. Korapiloarena saihesteko, bizitasun apalagoko informazio-paragrafo batzuk txertatu behar izan ditu egileak, nonbait; sorturiko giroa elikatzen laguntzen ez dutenak.

Bereziki aipagarria deritzot Kuros hilkorra izenburukoari, Cortazarrek hain gustuko dituen identitate ordezkapenen inguruko kontakizunak gogorarazi dizkidana. Fantasia eta eguneroko errealitatea bat egiten, zuzen-zuzen eramaten du irakurlea narrazioan murgiltzera.

Nahiz eta gehiago lan zitzakeen agian ipuin batzuk, guztietan erakutsi ditu bere dohainak. Narrazio-idazle berri bat agertu zaigu, eta bere fruitu berriak dastatzeko irrikan jarri du irakurle hau.

Azken kritikak

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Iragan atergabea
Julen Belamuno

Asier Urkiza

Paziente isila
Alex Michaelides

Nagore Fernandez

Eromenaren laudorioa
Erasmo Rotterdamgoa

Aritz Galarraga

Coca-Cola bat zurekin
Beñat Sarasola

Mikel Asurmendi

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Jon Jimenez

Amaieratik hasi
Naia Torrealdai Mandaluniz

Amaia Alvarez Uria

Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien

Aitor Francos

Urrats galduen hotsa
Luis Garde

Jose Luis Padron

Simulakro bat
Leire Ugadi

Ibon Egaña

Bigarren sexua
Simone de Beauvoir

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak