kritiken hemeroteka

8.352 kritika

« | »

Iratzeen esporak / Igor Estankona / Susa, 2009

Urdin, azul, bleu, blue, blau… Ainara Maia / Gara, 2010-02-19

…tristea da gauzak ulertu nahian ez sentitzea. Hori gertatu zait Igor Estankonaren poema-liburuko olerkiekin, eta horrekin ez dut erran nahi gustatu ez zaidanik, baina ez dut gozatu. Horrekin ez dut erran nahi poema-liburu txarra edo ona denik.

Ulertu nahi eta ezin, baina beharbada ez da ulertu beharrik sentitzeko. Sentitzen ez bada, ordea, bizitza aldamenetik pasatzen zaigu, eta irakurri arren, liburuan aurkitutako olerkiek ez gaituzte hunkituko; ez dugu iratzeen esporarik sentituko. Eta benetan ederra izan daiteke ariman kilima eta laztan horiek sentitzea, baina nik ezin, triste baitaukat gogoa.

Hala ere, gristasun alaian eta axolagabean ezinbestekoa dugu urdintasun tristea, ala? Zeru eta lur artean nonbait idatziak izan diren olerki hauen zentzua harrapatzea ez zait erraza izan, eta ohartu naiz poesia trinkoa eta sakona izan daitekeela eta marmola bezain zeharkaezina. Ohartu naiz tristuraren korrontea edozein artekatik sartzen ahal dela, ez bagaude nonbait finko eta beti alde batetik bestera airean hegan bagabiltza; zeruko urdina sartzen zaigu barreneraino, paisaia gazitzen dugu eta ez dakigu zergatik.

Gauaren eta egunaren artean nonbait idatziak izan diren olerkiak ez ditut ulertu, eta ni izateari utzi diot, Igor izatera iristeraino. Ez gau beltz ez egun zuri, baina egunsenti gorriak urratu dit arima. Atzoko arratsalde urdina gogoan, geroaren huts-mina bihotzean, atzoko min hori ez da deus poetaren penazko hitzek zanpatzen nautelarik. Zaldi azulen eta izar gorrien artean poeta dago bere oroitzapenekin, eta nire hitzekin talka egiten dute, ez baitoaz zentzu berean. Nire tokira noan bezala, poetak udaberriko sagarrondo zuriak ditu amets, eta horrela, nire gogoa sagarrondora itzultzen da, jatorrizko bekatuzko tokira.

Poetak bere hitzak ulertzeko gonbita egin dit, baina nik ulertu gabe sentitu ditut, eta laino zuriei so gelditu naiz. Maitasunez begi azulak ikusi dizkiot poetari, eta bertze behin ahalegintzeko erran dit. Gauean nire begiak ere azul bilakatzen baitira, triste eta malenkoniatsu, eta bakarrik sentitu naiz liburuaren erdialdean. Hala ere, poetak ez nagoela bakarrik erran dit, bera dagoela lurrean, eta mugimendua eta minbizia zeruan. Maitasunari buruz mintzo zait goxo, begietatik begietara. Pertsonen harremanek hasiera eta bukaera duten arren, maitasun gorria ez da gelditzen. Min ematen du maitasuna hartu eta eman den toki guztietatik pasatzean bai, Igor, eta oroitzapenek ez dute osoki maitatzen uzten.

Baietzaren eta ezetzaren artean, maitasunaren sufrimendu egun hauek ordezkatuko dituzten egun berriak etorriko direnaren ametsa. Ametsa da egia bakarra. Maitasunaren eta bakardadean artean, bakarrizketa ulergaitza zenbaitetan poetarena. Amore eman dut eta pentsatzeari utzi diot Igorren aholkuari segituz, eta nire bidean noa. Pentsatzeari utzi bizitzaren loreak laztantzeko, eta pentsamendu alaiei bide eman. Oroitzapenak gure bidaide dira, eta gauza berriak probatzen dituzte. Denboraren eta plazeraren artean bazter berriak bizitzen ditugu, eta maite galduarengan pentsatzen dugu.

Zaharraren eta berriaren artean pentsamenduak daude. Hitzokin batera ezinezko amets guztiak itzultzen baitira etenik gabe haizearekin, iratzeen esporen gisa, arima kilikatzera. Harremanak eteten dira, baina maitasuna ez. Kolore anitzeko poemak ageri dira bertan, eta ulertzen saiatu gabe ur horretan busti gaitezen!

Azken kritikak

Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga

Joxe Aldasoro

Lanbroa
Pello Lizarralde

Mikel Asurmendi

Sorginak, emaginak eta erizainak
Barbara Ehrenreich / Deirdre English

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Ez naiz ondo akordatzen
Karlos Linazasoro

Mikel Asurmendi

Gerezi-denbora
Montserrat Roig

Amaia Alvarez Uria

Presbiziak lagundu omen digu
Edu Zelaieta

Mikel Asurmendi

Itsaso amniotikoa
Oihane Jaka

Aitor Francos

Itzulpena-Traducción
Angel Erro

Jon Jimenez

Itzulpena-Traducción
Angel Erro

Asier Urkiza

Maitasuna eta dirua, sexua eta heriotza
Mckenzie Wark

Nagore Fernandez

Fiesta: Eguzkia jaikitzen da
Ernest Hemingway

Aritz Galarraga

Biharraren hegietan
Maddi Sarasua Laskarai

Maddi Galdos Areta

Gaueko azken expressoa
Eneko Aizpurua

Aiora Sampedro

Aingeruak eta neskameak
June Fernandez

Ibon Egaña

Artxiboa

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

2024(e)ko maiatza

2024(e)ko apirila

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

Hedabideak