« Bizi-kontuak aletuta | Uzta beltza »
Ezer gabe hobe / Itxaro Borda / Susa, 2009
Bidaiak Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 2009-12-31
Liburua irakurri ondoren, burura etorri da bidaia dela gizakion ekintzarik naturalena edo berezienetakoa. Ez gara geldi egotekoak, are gutxiago itxirik bizitzekoak. Irten beharra dago, norberaren desirak bultzaturik, edo egoera sozio-ekonomikoak akuilaturik. Historia kontuetan sartzeko asmorik gabe, esango nuke antzinako garaietatik hona, gizakia gehiago irten dela bere sorlekuetatik bere baitakoak ez ziren arrazoiengatik, alegia hil edo biziko ziren kontuengatik. Bizi nahi soila, duintasunez bizi nahia, bestela, eragile handia izan da eta bortitza. Pobreziatik eta miseriatik ihes egiten da, edo bestelako kontuez.
Itxaro Bordak bi historia dakarzkigu eleberri honetan, bi narrazio, bi espazio, bi denbora. Lehendabizikoan protagonistak, Sigma izenez, Posa Ngakarekin topo egiten du eta lagundu egiten dio mugak pasatzen: Espainiako eta Frantziako, Londresera bidean. Bigarrenean ere bada muga bat, eta pertsonaia nagusia Sigma bada ere, frontera ezberdina da, fronteretan fronterik gogorrena, alegia Mexikoren eta Estatu Batuen artean dagoena. Izta, Psili eta Zei dira Sigmak babestuko dituen pertsonak, muga pasatzen lagundu bainoago, haiekin pasako da bera ere.
Generokoak dira bi narrazioak. Badute biek bidaiaren laudorio eta gorespena; bidaiaren nolabaiteko indar berritzailea aipa daiteke batean zein bestean. Biak ala biak kronika moduan idatzita daude, pertsonaien egoerari begira gehiago paisaiari baino. Gogoetak, ordea, ezberdinak dira. Itxaro Bordaren testu hauetan bada egoera politiko, sozial eta ekonomikoari buruzko hausnarketa, literaturaren esparrutik haratago doana, logikoa bestalde, literaturak bere baitan bestelako espazioak ere barneratzen baititu. Mugak egon badaude, eta sendo askoak gainera, baina ez dira denak fisikoak.
Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart
Gorka Bereziartua Mitxelena
Ez-izan
Jon K. Sanchez
Aiora Sampedro
Pleibak
Miren Amuriza
Jon Jimenez
Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien
Asier Urkiza
Oroi garen oro
Beatriz Chivite
Nagore Fernandez
Jakintzaren arbola
Pio Baroja
Aritz Galarraga
Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi
Hasier Rekondo
Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga
Mikel Asurmendi
Baden Verboten
Iker Aranberri
Paloma Rodriguez-Miñambres
Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi
Mikel Asurmendi
Dolu-egunerokoa
Roland Barthes
Asier Urkiza
Guardasol gorria
Lutxo Egia
Nagore Fernandez
Zero
Aitor Zuberogoitia
Jon Jimenez