kritiken hemeroteka

8.501 kritika

« | »

Ezer gabe hobe / Itxaro Borda / Susa, 2009

Bidaiak Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 2009-12-31

Liburua irakurri ondoren, burura etorri da bidaia dela gizakion ekintzarik naturalena edo berezienetakoa. Ez gara geldi egotekoak, are gutxiago itxirik bizitzekoak. Irten beharra dago, norberaren desirak bultzaturik, edo egoera sozio-ekonomikoak akuilaturik. Historia kontuetan sartzeko asmorik gabe, esango nuke antzinako garaietatik hona, gizakia gehiago irten dela bere sorlekuetatik bere baitakoak ez ziren arrazoiengatik, alegia hil edo biziko ziren kontuengatik. Bizi nahi soila, duintasunez bizi nahia, bestela, eragile handia izan da eta bortitza. Pobreziatik eta miseriatik ihes egiten da, edo bestelako kontuez.

Itxaro Bordak bi historia dakarzkigu eleberri honetan, bi narrazio, bi espazio, bi denbora. Lehendabizikoan protagonistak, Sigma izenez, Posa Ngakarekin topo egiten du eta lagundu egiten dio mugak pasatzen: Espainiako eta Frantziako, Londresera bidean. Bigarrenean ere bada muga bat, eta pertsonaia nagusia Sigma bada ere, frontera ezberdina da, fronteretan fronterik gogorrena, alegia Mexikoren eta Estatu Batuen artean dagoena. Izta, Psili eta Zei dira Sigmak babestuko dituen pertsonak, muga pasatzen lagundu bainoago, haiekin pasako da bera ere.

Generokoak dira bi narrazioak. Badute biek bidaiaren laudorio eta gorespena; bidaiaren nolabaiteko indar berritzailea aipa daiteke batean zein bestean. Biak ala biak kronika moduan idatzita daude, pertsonaien egoerari begira gehiago paisaiari baino. Gogoetak, ordea, ezberdinak dira. Itxaro Bordaren testu hauetan bada egoera politiko, sozial eta ekonomikoari buruzko hausnarketa, literaturaren esparrutik haratago doana, logikoa bestalde, literaturak bere baitan bestelako espazioak ere barneratzen baititu. Mugak egon badaude, eta sendo askoak gainera, baina ez dira denak fisikoak.

Azken kritikak

Baden verboten
Iker Aranberri

Asier Urkiza

Diesel
Bertol Arrieta

Nagore Fernandez

Maitasuna eta dirua, sexua eta heriotza
Mckenzie Wark

Jon Jimenez

Basokoa
Izaskun Gracia Quintana

Joxe Aldasoro

Turismo hutsala
Fito Rodriguez

Mikel Asurmendi

Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart

Gorka Bereziartua Mitxelena

Ez-izan
Jon K. Sanchez

Aiora Sampedro

Pleibak
Miren Amuriza

Jon Jimenez

Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien

Asier Urkiza

Oroi garen oro
Beatriz Chivite

Nagore Fernandez

Jakintzaren arbola
Pio Baroja

Aritz Galarraga

Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi

Hasier Rekondo

Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

Hedabideak