kritiken hemeroteka

8.528 kritika

« | »

Huntza hezur berritan / Juan Ramon Makuso / Erein, 2009

Begiaren poetika Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 2009-12-04

Euskal literaturak, bestelako literaturek bezala, bere joan eta bere etorriak ditu, bere goraldiak eta bere beheraldiak. Halaxe da halaxe behar duelako izan, bizitzaren inperatibo kategorikoagatik. Bizitzera bultzatzen du; eta bizitzera jaurtia izan denak ezin du bizitza albo batera utzi, ezin da bera tokiren batean gelditu eta planto egin. Bizi dela adierazi behar du, eta horretarako bere lekukotza utzi, arrastoak sakabanatu eta barreiatu, hurrengo belaunaldikoek izan dezaten haren bizitzaren berri.

Literatura ere, neurri batez, gorputz bat da, gizon eta emakumeen gorputz askok osatua eta moldatua, bizia eta bizigarria. Beti ere berrituz doa, nola ibai bat, mendietatik behera jaisten diren urak edanez eta haien bidez gizenduz eta lodituz, finean azal araztuz, azpikoa arretuz. Gure literaturan azkenaldi honetan egin diren proposamenen artean interesgarrienetakoa poesia eta pentsamendua biak elkarrekin lotzen dituena da. Halako planteamendua, orokorki hartuta, ez da berria. Euskal poesiaren alorrean betidanik ibili da pentsamendua hitza harrapatu nahian (gogoratu besterik ez Miranderen poema batzuk). Era berean, hitza pentsamenduaren hondarra da, pentsatua izan den zerbait. Baina ez horregatik sortuko da pentsamendua, beste zerbait behar da: “Arrazoiaren bitartez sentimendua atxikitzea, eta aldi berean, sentimenduz arrazoia transmititzea”.

Juan Ramon Makusoren liburu honek poetika horretako muinetan aurkitzen du bere zerizana. Batetik arrazoia da, arrazoimen landuak eta lanbide arrazoizkoak, alegia filosofiak, sakondu dutena. Bestetik sentimenduaren adierazpena, sentimenduak zabaltzeko eta esateko nahia. Ez zaio uko egiten metaforaren erabilerari. Hitza badoa eta berarekin esanahi piloa, irudi mundu oso bat, eramanez. Begia da Makusoren poesia eraikitzen duena, errealitatearen ikuskera arrazoitua marrazten duena. Pentsamendua aise dabil lerro artean txangozale.

Azken kritikak

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak