kritiken hemeroteka

8.501 kritika

« | »

Urre urdinaren lurrina / Jurgi Kintana / Pamiela, 2009

Idazle ezezaguna Javier Rojo / El Correo, 2009-10-10

Jurgi Kintana Goirienak Urre urdinaren lurrina izenburuko saiakera eman du argitara. Izenburu horrek, azken finean modernismoa gogorarazten duen esaldi ederra baita, ez du zehazki adierazten zertaz ari den idazlea liburu horretan. Lagungarri moduan azpititulua dugu: Euskal idazle galduaren bila (1810-1940). Baina agian horrek ere ez du kontua erabat argitzen. Idazlea historialaria da eta dudarik gabe azpitituluan aipatzen diren daten artean euskal kulturan gertatutakoa ondo baino hobeto ezagutzen du. Liburu honetan euskal literaturara mugatu du kulturari buruzko bere ikerketa historikoa. Abiapuntua askotan gure artean entzun izan den ohiko kexuan dago: euskal literaturak ez du tradizio sendorik, ez haren gainean oinarri berriak landatzeko ez haren kontra aritzeko ere. Gauzak honela, euskal idazleak umezurtz aurkitzen dira XIX. mendeko literatur ereduak bilatu behar dituztenean. Jurgi Kintanak, topiko horretan oinarrituta, espekulazio bat plazaratzen du, galdera hipotetiko moduan aurkeztu daitekeena: eta hor nonbait oharkabean pasatutako idazle ezezagun miresgarri bat egongo balitz ahaztuta? Jakina, horrelako idazleak baldintza batzuk bete beharko lituzke eta nobela errealistaren esparrukoa ezin daitekeela izan iritzita, poesia sinbolistaren inguruan saiatzen da bilatzen halako idazlea. Jolas bat da hau guztia, zeren Kintanak egiten duena data horien barruan euskal literaturan aurki daitezkeen poesia sinbolistaren zenbait aztarna plazaratzea baita. Aitzakia, azken finean, gure idazle marjinal batzuen ibilbidea gogora ekartzeko eta euskal literaturak historiaren ikuspuntutik begiratuta dauzkan muga estrukturalen berri emateko. Bi aldiz marjinalak diren idazleak agertzen zaizkigu kontaera honetan eta, jakina denez, bertan ez du aurkitu halako idazle miresgarririk, Kintanak aldez aurretik ondo baino hobeto zekienez.

Baina pentsa dezagun momentu batez kasualitate kolpe batek begien aurrean jartzen digula halako idazle bat, inork ezagutzen ez zuena… Ez litzateke gauza handirik aldatuko literaturaren bilakaeran, bere garaian inork ezagutzen ez zuen idazle batek nekez izan bailezake eragina kulturan. Eta bere garaia pasatu eta gero, filologoen kontua besterik ez litzateke izango idazle horren eragina.

Izan ere, Jurgi Kintanak berak gogorarazten duen bezala, honelako aurkikuntza bat, beste garai bati dagokiona, dagoeneko gertatu da, eta idazleak Lazarraga zuen izena.

Azken kritikak

Baden verboten
Iker Aranberri

Asier Urkiza

Diesel
Bertol Arrieta

Nagore Fernandez

Maitasuna eta dirua, sexua eta heriotza
Mckenzie Wark

Jon Jimenez

Basokoa
Izaskun Gracia Quintana

Joxe Aldasoro

Turismo hutsala
Fito Rodriguez

Mikel Asurmendi

Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart

Gorka Bereziartua Mitxelena

Ez-izan
Jon K. Sanchez

Aiora Sampedro

Pleibak
Miren Amuriza

Jon Jimenez

Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien

Asier Urkiza

Oroi garen oro
Beatriz Chivite

Nagore Fernandez

Jakintzaren arbola
Pio Baroja

Aritz Galarraga

Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi

Hasier Rekondo

Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

Hedabideak