kritiken hemeroteka

8.553 kritika

« | »

Urre urdinaren lurrina / Jurgi Kintana / Pamiela, 2009

Idazle ezezaguna Javier Rojo / El Correo, 2009-10-10

Jurgi Kintana Goirienak Urre urdinaren lurrina izenburuko saiakera eman du argitara. Izenburu horrek, azken finean modernismoa gogorarazten duen esaldi ederra baita, ez du zehazki adierazten zertaz ari den idazlea liburu horretan. Lagungarri moduan azpititulua dugu: Euskal idazle galduaren bila (1810-1940). Baina agian horrek ere ez du kontua erabat argitzen. Idazlea historialaria da eta dudarik gabe azpitituluan aipatzen diren daten artean euskal kulturan gertatutakoa ondo baino hobeto ezagutzen du. Liburu honetan euskal literaturara mugatu du kulturari buruzko bere ikerketa historikoa. Abiapuntua askotan gure artean entzun izan den ohiko kexuan dago: euskal literaturak ez du tradizio sendorik, ez haren gainean oinarri berriak landatzeko ez haren kontra aritzeko ere. Gauzak honela, euskal idazleak umezurtz aurkitzen dira XIX. mendeko literatur ereduak bilatu behar dituztenean. Jurgi Kintanak, topiko horretan oinarrituta, espekulazio bat plazaratzen du, galdera hipotetiko moduan aurkeztu daitekeena: eta hor nonbait oharkabean pasatutako idazle ezezagun miresgarri bat egongo balitz ahaztuta? Jakina, horrelako idazleak baldintza batzuk bete beharko lituzke eta nobela errealistaren esparrukoa ezin daitekeela izan iritzita, poesia sinbolistaren inguruan saiatzen da bilatzen halako idazlea. Jolas bat da hau guztia, zeren Kintanak egiten duena data horien barruan euskal literaturan aurki daitezkeen poesia sinbolistaren zenbait aztarna plazaratzea baita. Aitzakia, azken finean, gure idazle marjinal batzuen ibilbidea gogora ekartzeko eta euskal literaturak historiaren ikuspuntutik begiratuta dauzkan muga estrukturalen berri emateko. Bi aldiz marjinalak diren idazleak agertzen zaizkigu kontaera honetan eta, jakina denez, bertan ez du aurkitu halako idazle miresgarririk, Kintanak aldez aurretik ondo baino hobeto zekienez.

Baina pentsa dezagun momentu batez kasualitate kolpe batek begien aurrean jartzen digula halako idazle bat, inork ezagutzen ez zuena… Ez litzateke gauza handirik aldatuko literaturaren bilakaeran, bere garaian inork ezagutzen ez zuen idazle batek nekez izan bailezake eragina kulturan. Eta bere garaia pasatu eta gero, filologoen kontua besterik ez litzateke izango idazle horren eragina.

Izan ere, Jurgi Kintanak berak gogorarazten duen bezala, honelako aurkikuntza bat, beste garai bati dagokiona, dagoeneko gertatu da, eta idazleak Lazarraga zuen izena.

Azken kritikak

Kontra
Ane Zubeldia Magriñá

Irati Majuelo

Denbora galduaren bila / Swann-enetik
Marcel Proust

Aritz Galarraga

Iraileko zazpi egun
Eneko Azedo

Aiora Sampedro

Iragan atergabea
Julen Belamuno

Mikel Asurmendi

Anatomia bertikalak
Lierni Azkargorta

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Lurrez estali
Ximun Fuchs

Jon Jimenez

Irakurketaren aldeko manifestua
Irene Vallejo

Mikel Asurmendi

Poesia guztia
Safo

Mikel Asurmendi

Josefa, neskame
Alaitz Melgar Agirre

Jon Jimenez

Oihaneko ipuinak
Horacio Quiroga

Jon Jimenez

Reset
Aitziber Etxeberria

Mikel Asurmendi

Baden verboten
Iker Aranberri

Jose Luis Padron

Gizaberetxoak gara
Mikel Urdangarin Irastorza

Jon Jimenez

Iragan atergabea
Julen Belamuno

Hasier Rekondo

Artxiboa

2025(e)ko iraila

2025(e)ko abuztua

2025(e)ko uztaila

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

Hedabideak