susa | literaturaren zubitegia | literatur emailuak | armiarma | klasikoak | aldizkarien gordailua | basquepoetry | euskarari ekarriak

« Afganistan | Baita izendaezina ere? »

Euskal kultura? / Antton Luku / Pamiela, 2009

Euskal kulturaren arrastotik Patxi Sarriegi / Deia, 2009-09-26

Euskal kulturaren egoeraz, bereziki, Iparraldeak bizi duen kultur egoeraz dihardu Antton Lukuk idatzitako saiakera liburu berrian, Pamiela etxeak argitaratutakoa. Hain zuzen, euskal kultura eta nortasunaren egiazkotasunaz dihardu, ezagutzen dituen Iparraldeko kulturgintzaren hainbat esparrutan gogoeta zorrotzak egiten ditu zeregin horretan. Gaurkotasunezko gaiak ditu hizpide, beti ere Iparraldeko egoeraren ikuspegitik, euskal nortasunaren inguruko kezkak bultzatua, horren izaeraz ari da etengabe Luku saiakera liburuan.

Sei atal bereizi ditu egileak liburuan zehar: Txerrean eskutan, Hurbil iragana, Aldaketak, Frantziak guretzat daukan plana, Euskal kulturan irautekotan zeri lot? eta Misioak, geroko erronkak biltzen dituena.

Ezkorra lirudike zenbaitetan, errealista, asimilazio egoeran dagoen kulturak bitartekoak eta diru-laguntzak behar ditu, bistan da, baina horiek bakarrik ez dira nahikoak, Lukuk azaltzen duenez, kontzientzia ere behar da eta ez gutxi langintzan horretan.

Halaxe, salaketa kutsu nabaria du liburuak, Frantziak euskal kulturarekiko duen portaeraren aurrean defentsa eta garapen estrategia egokiaren bila ari da pentsalaria. Euskaltzale askoren aipamena egiten du saio osoan zehar, abertzale askoren aipamena egiten du saio osoan zehar, abertzaleak eta kultur gizonak gehienak. Kultur diziplinak aipatzen ditu, esate baterako, antzerkigintzaz duen ezagutzaz baliatzen da horretarako. Horren harian, gogoetak ikerketa zantzua hartzen du zenbaitetan, horixe egileak botatzen duen erronka, egungo mundu globalizatuan nork bereari eustea ekintza zaila da, kultur arloan transmisioa bera ere arriskuan ikusten du egileak.

Zorroztasunez egindako ekarpena burutzen du Lukuk, horixe egilearen nahia eta euskaltzalearen korapiloa egungo testuinguru kulturalean. Irakurleak askatu beharreko korapiloa, hain zuzen, Lukuk noraino asmatzen duen. Iparraldean bezala Hegoaldean ere euskal kulturaren ideien eta praktika zein puntutaraino ez ote dira kultura handien kopia hutsa? Halaxe, euskaltzaleen arteko kontraesan ideologikoen kultur esparrura gakartza Lukuk, saiakera akademikoa baino eztabaida eragile da funtsean.

Hortaz, euskal kulturaren geroari buruzko hausnarketa egiteko liburu lagungarria da, dudarik ez, Lukuk egindakoa, egungo ahalbideak eta norantza erakutsi nahi duena. Oinarrian, nola eutsi euskal kulturaren aldeko kontzientziari? Ideia zaparrada etengabea da liburua, Lukuren eskutik.