susa | literaturaren zubitegia | literatur emailuak | armiarma | klasikoak | aldizkarien gordailua | basquepoetry | euskarari ekarriak

« Ispiluaren kalteak | Literatura meta »

Golgota / Xabier Montoia / Elkar, 2008

Zeru ala infernu Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 2009-02-13

Gerra Zibila eta berak ekarri zuen triskantza eta hilkintza dira liburu honen abiapuntu. Abiapuntua ez da nolanahikoa. Nafarroako herri txiki batera gizon armatu batzuk etortzen dira, etxe jakin batean sarta eta aita eraman egiten dute. Hori nahikoa ez eta, gero guardia zibilak etorriko dira, lehengo falangistek egin ez zutena bukatzera. Ama eramango dute, eta itzuliko da, ilea motz-motz eginda, bihotza gorrotoak erdibiturik. Gerrako beste historia bat, Isaac Rosak esango lukeen moduan. Memoria historikoari kolpeka, Juan Marsek esango zukeen moduan. Historia triste eta izugarria, beste bat. Ez dakit nork esango zukeen halakorik. Gerra amaitu ondoren ez da egoera hobetuko, okertu baizik. Felisa, liburuko protagonista eta narratzailea, moja sartuko da. Barne eta kanpo errepresioaren narrazioa egin nahi du Xabier Montoiak, beste liburuetan ez bezala, ahozko tradizioa gogorarazten duen idazketa erabiliz. Aitortu behar zaio egileari duen mimesi gaitasuna, musikari senaz gainera musikari belarriak dituelako, seguru asko, gauza baita liburutik liburura idazketaz aldatzeko, estiloz ere aldaturik. Ez zaio halakorik gertatzen Montoiari, azaleko itxura bestelakoturik, bera lehengoa da azpitik, oso nabarmen, narratzailea moja sartu den emakumea bada ere. Artista batzuek pintatzeko pintzela erabiltzen duten bezala, Montoiak espatula hartzen du eta hura erabiltzen. Horrek berezi egiten ditu testuko zenbait alderdi eta ageriagora ekarri. Zerua ala infernua. Horra hor bidartea eta zalantza-mataza. Norbaitek esan beharko dio, egunen batean, gure artean ez dela ez zerurik ez infernurik, infernu bilaka ez daitekeen zerurik ez bederen.