susa | literaturaren zubitegia | literatur emailuak | armiarma | klasikoak | aldizkarien gordailua | basquepoetry | euskarari ekarriak

« Xumetasunaren ederra | Lubakia eta herdoila »

Euskaldun guztion aberria / Iban Zaldua / Alberdania, 2008

Anchorage Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 2009-01-30

“Euskaldun guztion aberia EusKafka da”, irakur daiteke liburu honen atzeko aldean. Pako Aristik aspaldi idatzi zuen euskaldunon aberiaz, oso errazak baitira lotzen aberriaren eta aberiaren kontzeptuak, txistea egin nahian, noski. Txisteak bi aurpegi ditu, ordea. Txistea kontatzen duenarena, batetik; eta txistea entzuten edo pairatzen duenarena, bestetik. Kontatzailearentzat izan daiteke txistea munduko txisterik onena eta berak, bukatu aurretik, barre egingo du, txistearen txistetasuna indartzeko. Entzulearentzat txarra bada txistea, alférrik izango dira kontátzailearen algarak oro, ez bàitu ezpainik lerrotuko eta harrituko da, gainera, kontatzailearen imintzioak ikusita.

Zalduaren liburuari dagokionez, ironikoa izan nahi du. Irakasle bat, prentsan zutabegile ere bai, Euskal Herrian bizi den giroaz nazkaturik, Anchoragera joango da, alegia Alaskara, euskal kulturari buruzko ikastaroa ematera. Delako ikastaro hori iruzurra izango da, gezur hutsa, irakaslearen bizitza bezala. Dena izango baita asmazio esajeratua, edo esajerazio asmatua, nondik begiratzen den. Baina ikastaroaren amaieran konturatuko da iruzurra ikasleek berari egin diotela. Komedia baten argumentu eta gaiak, beraz: engainatzaile engainatua, burlati burlatua, irakasle ikasletua, eskarmentudun eskarmentatua…

Zalduak lortzen du ironiaren arrastoa zabaltzea, batez ere zutabegileen eta historia-irakasleen kontura, alegia Zalduak ongi ezagutzen dituen ofizioen kontura. Gainerakoan, ordea, ez dakit halakorik lortzen duenik. Ironiak, izan ere, bi aurpegi baititu. Ironiko izan nahi duenarena, batetik; eta ironia ulertzen duenarena, edo ulertzen ez duenarena, bestetik.